Monday, 14 May 2012 12:00
តុង សុប្រាជ្ញ
មានទិសស្លោកមួយឃ្លាថា៖«ទឹក ដី ព្រៃ ភ្នំ អាចកែប្រែបាន តែចរិតរបស់មនុស្សមិនអាចកែប្រែបានទេ!»។ ឃ្លានេះមានន័យគ្រប់គ្រាន់ហើយ អ្នកមានចរិតចង់តែធ្វើធំ អ្នកដែលស្រឡាញ់អំណាច អ្នកមានចរិតជាអ្នកនយោបាយ អ្នកចូលចិត្តលេងល្បែងស៊ីសង...ជាដើម។ តែបើកែបាន គឺបានតែមួយភ្លែតហើយត្រឡប់មកវិញដដែល ឧទាហរណ៍៖ មានអ្នកនយោបាយខ្លះ បានប្រាប់គេថាឈប់ធ្វើនយោបាយហើយ ទៅធ្វើនៅអង្គការវិញតែបានប៉ុន្មានឆ្នាំ បោកគេឯងមកធ្វើនយោបាយវិញដដែល។ ខ្លះទៀតថា ឈប់ធ្វើនយោបាយហើយ វិលទៅវិលមក មកធ្វើជាមេបក្សវិញដដែល។ មេបក្សខ្លះទៀតមានការអីដាក់មេប្រូចទៅបរទេសបាត់។
តែ ចំណែកឯភ្នំវិញសព្វថ្ងៃនេះ បើនៅតែបំផ្ទុះយកថ្ម កាប់ដើមឈើនៅពីលើ ជីកយករ៉ែថែមទៀត គឺភ្នំត្រូវតែរលាយគ្រាន់តែយូរហើយនិងឆាប់ទេ។ បើនៅតែបូមខ្សាច់ពីទន្លេរាល់តែថ្ងៃពេលនោះ យើងនឹងឃើញច្រាំងកាន់តែបាក់ជ្រៅទៅគឺទាញផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋនៅ ក្បែរៗនោះធ្លាក់ទឹកអស់។ បើនៅតែកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើរាល់តែថ្ងៃ នោះទឹកជំនន់ និងខ្យល់ព្យុះធ្វើឲ្យប៉ើងផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋដូចកាលពី២-៣ សប្តាហ៍នេះកើតឡើងនៅបណ្តាខេត្តមួយចំនួនដល់ផ្ទះជាង៣០០ខ្នង។ ដោយសារតែធម្មជាតិទាំងនេះអាចកែប្រែបាន បានជាមានបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរដល់ការរស់នៅរបស់ប្រជាពលរដ្ឋ?
ស្រុក ខ្មែរសព្វថ្ងៃនេះ ហាក់ដូចជាមិនត្រឹមដេកស៊ីកេរដូនតាទេ ពេលខ្លះថែមទំាងបំផ្លាញរបស់ដូនតាដែលខំថែទំាច្បាំងតតាំងជា មួយសត្រូវជិតខាងតាំងពីណាពីណីមកម្ល៉េះ ព្រោះខ្លាចកូនចៅជំនាន់ក្រោយអត់មានអីនឹងគេ។ ឧទាហរណ៍៖ ប្រាសាទអង្គរវត្ត ខ្លះទៅកាប់ដើមឈើធំៗ ទៅសាងសង់ជាសណ្ឋាគារ ផ្ទះល្វែងនៅតំបន់ហាមឃាត់ទៀត។ ឯសមុទ្រវិញ ដូនតាខំការពារទុកទំាងតំបន់ដែលមានប្រេង កោះដែលនៅជុំវិញដែនសមុទ្រ តែឥឡូវបាត់កោះត្រល់ ហើយតំបន់ប្រេងត្រួតស៊ីគ្នាហ្នឹងចង់យ៉ាប់ទៀត។ យ៉ាងណាមិញទឹកទន្លេវិញ បានកែប្រែរបបទឹកហូរដោយសារកាប់ព្រៃរនាម កន្លែងខ្លះរាក់ជ្រុល កន្លែងខ្លះលិចជ្រុល ហើយដុះវិញសុទ្ធតែបន្លាអួយយ៉ាស់ ដែលត្រីមិនអាចនៅកើតនោះ។ រីឯការកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ កាប់តំាងពីឈើប្រណីតរហូតដល់ដើមត្នោត លក់ខ្ទេចលក់ខ្ទីអស់ ឲ្យតែទឹកឡើងធំមកលិចអស់។ ដីដែលមានរ៉ែគឺត្រូវគេធ្វើដីសម្បទានស្ទើរអស់ហើយ តាំងពីព្រៃអភិរក្សក៏យកធ្វើដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចដែរ។ ទាល់តែអស់ទើបចេញបញ្ជាឲ្យបញ្ឈប់ចេញអាជ្ញាប័ណ្ណសម្បទានដី សេដ្ឋកិច្ចកាលដើមខែនេះ ព្រោះបើធ្វើទៀតមានតែធ្វើលើដីកសិកម្ម និង ដីផ្ទះប្រជាពលរដ្ឋ?
តែរាជរដ្ឋាភិបាលបែរជាកំពុងមានមោទនភាពទៅវិញថា សេដ្ឋកិច្ចកើនឡើងដោយសារដីព្រៃសម្បទាននេះទៅវិញ។ លោក នាយករដ្ឋមន្ត្រីតែងតែអះអាងថាមិនឲ្យពលរដ្ឋខ្មែរណាម្នាក់ ស្លាប់នឹងអត់បាយទេ ហើយកាលពីសប្តាហ៍មុននេះ អង្គការ IRI បានបង្ហាញពីលទ្ធផលស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួនថា ៨១ ភាគរយនៃមនុស្ស ២០០០ នាក់ ដែលបានសម្ភាស ថា កម្ពុជាឆ្ពោះទៅទិសដៅត្រឹមត្រូវរួមមានការកសាងផ្លូវថ្នល់ ស្ពាន មណ្ឌលសុខភាព និងសាលារៀនបានច្រើនជាងមុន។ លទ្ធផលទាំងនេះ ធ្វើឲ្យបក្សប្រឆំាងមិនពេញចិត្តទេ តែរាជរដ្ឋាភិបាលសប្បាយចិត្តខ្លំាងណាស់និងលើកយកលទ្ធផល នេះ មកនិយាយដដែលៗតាមរយៈសារព័ត៌មានក្នុងស្រុកនានា។ តែផ្ទុយទៅវិញ កាលពីឆ្នាំ២០០៩ លោក ឱម យ៉ិនទៀង តំណាងរាជរដ្ឋាភិបាលមានការខឹងសម្បាយ៉ាងខ្លាំងលោតជើង៣ ជើង៤ ដោយមិនសួរពីមូលហេតុពីការសិក្សាទេ នៅពេលដែល លោកស្រី ខារ៉ូល រ៉ដលី (Carol Rodley) អតីតឯកអគ្គរាជទូតសហរដ្ឋអាមេរិកប្រចាំប្រទេសកម្ពុជា បានថ្លែងសុន្ទរកថានៅពេលយុទ្ធនាការប្រឆំាងនឹងអំពើពុករលួយ នៅស្តាតអូឡាំពិកដោយដកស្រង់ការស្រាវជ្រាវ របស់ទីភ្នាក់ងារជំនួយរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក(USAID) ថា កម្ពុជាបាត់ទឹកប្រាក់ចំនួនជាង៥០០លានដុល្លារក្នុង១ឆ្នាំៗ ដោយសារតែអំពើពុករលួយ។ តាមរយៈរបាយការណ៍ដូចគ្នានេះ សម្រាប់រដ្ឋាភិបាលទាល់តែគេសរសើរបានសប្បាយចិត្ត ហើយដើរអួតដាក់គេឯង តែដល់គេរិះគន់ខឹងគេខឹងឯង?
តែយ៉ាងណាក៏ដោយ ទី១តាមរយៈរបាយការណ៍អង្គការ IRI សួរ ថាតើមូលហេតុដែលកម្រិតលម្អៀងអាចកើនឡើងដល់៨១ភាគរយថា កម្ពុជាឆ្ពោះទៅទិសដៅត្រឹមត្រូវ ដែលតាមរបាយការណ៍របស់អង្គការ IRI? គឺ
- ទី១ មកពីអ្នកផ្តល់ចម្លើយភាគច្រើនជាអ្នកនៅផ្ទះគឺចាស់ៗយាយតាដែល បាក់ស្បាតដោយសារសង្គ្រាមញាំញី នៅចាំមើលថែទាំចៅចំាតែយល់ស្របតាមមតិនេះមានភាពសុខសាន្ត ជាង? ចំណែក ឯអ្នកដែលចង់ផ្តល់ចម្លើយថា ប្រទេសកម្ពុជាកំពុងធ្លាក់ផ្លូវខុសនោះ គឺពួកគេកំពុងតែនៅធ្វើការនៅរោងចក្រទទួលបានប្រាក់ខែតិចតួច និងពលករចំណាកស្រុកដែលគ្មានការងារធ្វើ បាត់បង់ដីធ្លី ដីព្រៃ?
-ទី២ ឬក៏មកពីវិធីសាស្រ្តសម្ភាសទល់មុខគ្នាមានការលំបាក ក្នុងការឆ្លើយសំណួរ ដែលប៉ះពាល់អារម្មណ៍ និងសុវត្ថិភាពផ្ទាល់ខ្លួន? យកល្អគួរតែប្រើវិធីសាស្រ្ត បំពេញ កម្រងសំណួរដោយខ្លួនឯងបែបអនាមិក (Self-administered) តែសម្រាប់អ្នកមិនចេះអក្សរគឺត្រូវការអ្នកសម្ភាសជួយបំពេញ។
- ទី៣ ភាពលម្អៀងដែលអាចកើតមានឡើងមួយទៀតគឺជាទូទៅការស្រាវជ្រាវ ចុះទៅជួបប្រជាពលរដ្ឋដែលភាគច្រើនតែងតែ សហការជាមួយនឹងអាជ្ញាធរដែនដី ជាពិសេសមេភូមិដែលជាមនុស្សរបស់រដ្ឋាភិបាល និងមានឥទ្ធិពល ឬបើមិនសហការទេនោះ អ្នកផ្តល់ចម្លើយអាចមានការភ័យខ្លាចបន្ទាប់ពីសម្ភាស មិនដឹងថា តើអ្នកជិតខាងណាខ្លះ អាចរាយការណ៍ប្រាប់អាជ្ញាធរថាគេមកសួរអំពីការដឹកនាំរបស់រដ្ឋា ភិបាល គឺមានន័យថា៖ «ទូកទៅ កំពង់នៅ!»។
-ទី៤ ហើយប្រសិនបើការសម្ភាសនេះមានផ្តល់ជាវត្ថុអនុស្សាវរីយ៍ ឬក៏អំណោយបន្តិចបន្តួចទៀតនោះ គឺរឹតតែមានភាពលម្អៀងកាន់តែច្រើនថែមទៀត។ ជាលទ្ធផលសម្រាប់ការសិក្សាដែលទាក់ទងនឹងបញ្ហានយោបាយនេះ គឺចម្លើយមាននិន្នាការលើកពីការដឹកនាំល្អទាំងអស់ដើម្បីរួចខ្លួន ។ សម្រាប់ខ្លួនខ្ញុំផ្ទាល់ គឺមិនជំទាស់ទៅនឹងការសិក្សាស្រាវជ្រាវនេះទេ តែគ្រាន់តែពិបាកនឹងទទួលយក លទ្ធផលនេះ យកមកធ្វើជាឯកសារយោងណាស់។
ទី២ សំណួរសួរថា តើក្រៅតែពីកេរសល់ពីដូនតា ឬក៏អ្វីដែលសល់ពីសម័យមុនៗ រាជរដ្ឋាភិបាលបានធ្វើអ្វីខ្លះជាដុំកំភួន? សម្រាប់ ដូនតា ថា មិនហ៊ានកាប់ឈើប្រណីតលក់ទេ ព្រោះខ្លាចកូនចៅជំនាន់ក្រោយចោទ ប្រកាន់ថា លក់ជាតិ ខំទុករហូតបានដល់ទៅ៧០ភាគរយនៃផ្ទៃប្រទេស។ ចុះឥឡូវសល់ប៉ុន្មាន? ១០ភាគរយ? តើការដឹកនាំដូចនេះ ឆ្ពោះទៅត្រឹមត្រូវ? បើ និយាយពី បុរីកីឡា និងពហុកីឡដ្ឋានជាតិអូឡាំពិកតាំងពីដើមពុះជ្រៀកជាចំណិតៗសង់លក់ ខ្ទេចរកតែកន្លែងក្មេងៗលេងកីឡាក៏មិនបានផង? ជាង៣០ឆ្នាំ រថភ្លើង២ខ្សែនៅដដែល? ឯ ការសាងសង់ផ្លូវ ស្ពានថ្នល់ មណ្ឌលសុខភាព សាលារៀន គឺភាគច្រើនសុទ្ធតែលុយជំនួយ និងលុយកម្ចីពីម្ចាស់ជំនួយ។ សូម្បីតែទីស្តីការគណៈរដ្ឋមន្រ្តីក៏ចិនសង់ឲ្យដែរ។ ពេលខ្លះមានស៊ីលុយស៊ីកាក់ក្រៅក្នុងការដេញថ្លៃ។ ពេល ខ្លះពិបាកក្នុងការបែងចែកឲ្យដាច់ថា ការសាងសង់សាលារៀនជាថវិការបស់រដ្ឋ ឬឯកជន បើឈ្មោះសាលារៀននោះដាក់ឈ្មោះបុគ្គលបន្លែបន្លប់។ ឃើញការសាងសង់ដែលលិចធ្លោដែលប្រើថវិកាជាតិសុទ្ធ គឺវិមានសន្តិភាព និងផ្លូវ៦៨ពីក្រឡាញ់ទៅឧត្តរមានជ័យ ហ្នឹងកុំតែឈ្លោះជាមួយប្រទេសថៃទេ កុំអីផ្លូវហ្នឹងជំនួយពីប្រទេសថៃទៀត។ បើនិយាយពីលក់ និងដោះដូរស្ថាប័នរដ្ឋវិញគឺនិយាយមិនចង់ចេញទេ ឧទាហរណ៍៖ ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មនៅជិតព្រលានយន្តហោះ ឯកាំកុងត្រូលនៅជិតផ្សារកណ្តាលឯណេះវិញ។
ទី៣ ចម្ងល់ឆ្ងល់ថាការអភិវឌ្ឍដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចមានច្រើនរាប់មិន ចង់អស់។ តែប្រាក់ខែមន្រ្តីរាជការកើនឡើងតិចតួចមិនទាំងទាន់អតិផរណាផង ហ្នឹង? តើថវិកាអភិវឌ្ឍន៍ទាំងនោះទៅលើអ្វីខ្លះទៅ? ទុកទិញសារុងពេលយុទ្ធនាការបោះឆ្នោត ឥឡូវនេះចែកសុទ្ធតែសារុងឥណ្តូនេស៊ីល្អៗទៀតផង? តើ នៅពេលអស់រ៉ែមាស ពេជ្រ ត្បូង ភ្នំ ដី ព្រៃឈើ...យើងធ្វើអ្វីទៀត ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចសុទ្ធតែ៩៩ឆ្នាំពេលណាចប់យកដីមកវិញ?
1 comment:
ខ្មែររលាយមុន ៩៩ ឆ្នាំ ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច
ហើយក្លាយទៅជាចាម ឬ ខ្មែរក្រោម។
ខ្មែរគម្រក់ជាងគេគឺ ខ្មែរពីរលានកន្លះនៅបរទេស។
ពួកគេដេកអេះក្បាលពោះ ព្រោះផឹកស្រា និង បៀ។
ខ្មែរខ្វះការសាមគ្គី អ្នកដឹកនាំប្រជាធិបតេយ្យ
ទាំងខាងក្នុង និង ខាងក្រៅ។
Post a Comment