Monday, May 07, 2012

In celebration of WISDOM -- សុភាសិត ២៤




កុំ​ច្រណែន​ នឹង​មនុស្ស​អាក្រក់,
ហើយ ​កុំ​សេពគប់ ​ជា​មួយ​ពួក​គេ​ឡើយ។ 
ពួក​គេ​គិត​តែ​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​ឃោរឃៅ,
ហើយ​ពោល​ពាក្យ​ប្រទូស្តរាយ។

ដោយសារ​ប្រាជ្ញា​ គេ​សង់​ផ្ទះ​បាន,
ដោយសារ​ការ​ឈ្លាស​វៃ ​គេ​ធ្វើ​អោយ​ផ្ទះ​នោះ​រឹងមាំ,
ហើយ​ដោយសារ​តម្រិះ គេ​ធ្វើ​អោយ​បន្ទប់​មាន​ពេញ​ទៅ
​ដោយ​វត្ថុ​ដ៏​មាន​តម្លៃ​ជា​ទី​គាប់​ចិត្ត។

អ្នក​ប្រាជ្ញ​ តែងតែ​មាន​កម្លាំង,
ហើយ​អ្នក​ចេះ​ដឹង ​មាន​កម្លាំង​កាន់​តែ​ខ្លាំង​ឡើងៗ។ 
មុន​នឹង​ធ្វើ​សង្គ្រាម ត្រូវ​រិះគិត​អោយ​បាន​ដិត​ដល់។  
មាន​ទី​ប្រឹក្សា​ច្រើន នាំ​អោយ​មាន​ជោគ​ជ័យ។

មនុស្ស​ខ្លៅ ​ឈោង​ពុំ​ដល់​ប្រាជ្ញា​ទេ,
ពេល​ណា​មាន​រឿង​សំខាន់ ​ដែល​ត្រូវ​ពិភាក្សា,
អ្នក​នោះ​ ពុំ​អាច​ហា​មាត់​និយាយ​បាន​ឡើយ។

អ្នក​ណា​ចេះ​តែ​រិះគិត​ប្រព្រឹត្ត​អាក្រក់,
អ្នក​នោះ​ មាន​ឈ្មោះ​ថា​ ជា​មនុស្ស​ទុយ៌ស។ 
មនុស្ស​ល្ងង់​ខ្លៅ​ គិត​តែ​ពី​ធ្វើ​អំពើ​បាប,
រីឯ​ មនុស្ស​ចំអក​ឡកឡឺយ,
តែងតែ​ធ្វើ​អោយ​គេ​ស្អប់​គ្រប់​គ្នា។

បើ​អ្នក​បាត់​បង់​សេចក្ដី​ក្លាហាន​ ក្នុង​ពេល​មាន​អាសន្ន
បាន​សេចក្ដី​ថា កម្លាំង​របស់​អ្នក ​ទន់​ខ្សោយ​ណាស់។

ចូរ​ជួយ​សង្គ្រោះ​អស់​អ្នក ​ដែល​គេ​កាត់​ទោស​ប្រហារ​ជីវិត,
ហើយ​ខំ​ប្រឹង​រំដោះ​ អស់​អ្នក​ដែល​គេ​នាំ​ទៅ​សម្លាប់។ 

បើ​អ្នក​ពោល​ថា «ខ្ញុំ​មិន​បាន​ដឹង​ទេ!»
តោង​ដឹង​ថា ព្រះជាម្ចាស់​ ដែល​ស្គាល់​ចិត្ត​មនុស្ស,
ទ្រង់​ជ្រាប​ទាំង​អស់។  

ព្រះអង្គ​ពិនិត្យ​មើល​អ្នក, ទ្រង់​ឈ្វេង​យល់​ចិត្ត​អ្នក,
ហើយ​ព្រះអង្គ​ តប​ស្នង​ដល់​ម្នាក់ៗ
តាម​អំពើ​ដែល​ខ្លួន​ប្រព្រឹត្ត។

កូន​អើយ, ​ចូរ​បរិភោគ​ទឹក​ឃ្មុំ​ចុះ,
ដ្បិត​ទឹក​ឃ្មុំ​ មាន​រសជាតិ​ឆ្ងាញ់, ហើយ​ផ្អែម​ជាប់​មាត់,
រីឯ ​ប្រាជ្ញា​ក៏​ដូច្នោះ​ដែរ។  
ចូរ​កូន​ចង​ចាំ​ថា បើ​កូន​រក​បាន​ប្រាជ្ញា,
កូន​នឹង​មាន​អនាគត​ភ្លឺ​ស្វាង, ហើយ​មិន​អស់​សង្ឃឹម​ឡើយ។


កុំ​ធ្វើ​ដូច​មនុស្ស​អាក្រក់ ដែល​យក​អន្ទាក់
​ទៅ​ដាក់​នៅ​មុខ​ផ្ទះ​ របស់​មនុស្ស​សុចរិត​ឡើយ,
ហើយ​ ក៏​កុំ​បំផ្លិចបំផ្លាញ​ ទី​លំនៅ​របស់​គេ​ដែរ,
ដ្បិត ​បើ​មនុស្ស​សុចរិត​ដួល​ប្រាំពីរ​ដង គេ​អាច​ក្រោក​ឡើង​បាន​ជានិច្ច,
រីឯ​មនុស្ស​អាក្រក់​វិញ គេ​ធ្លាក់​ទៅ​ក្នុង​មហន្តរាយ​រហូត។

ពេល​ឃើញ​ខ្មាំង​សត្រូវ ​របស់​អ្នក​បរាជ័យ ​កុំ​ត្រេក​អរ​ឡើយ,
ហើយ ​បើ​ឃើញ​គេ​ជំពប់​ដួល ​ក៏​មិន​ត្រូវ​សប្បាយ​រីករាយ​ដែរ,
ក្រែង​លោ​ព្រះអម្ចាស់ទត​ឃើញ, ទ្រង់​មិន​សព្វ​ព្រះហឫទ័យ,
ហើយ​ទ្រង់​លែង​ធ្វើ​ទោស​គេ។

កុំ​ក្ដៅ​ចិត្ត​ នឹង​មនុស្ស​ប្រព្រឹត្ត​អំពើ​អាក្រក់,
ហើយ ​ក៏​កុំ​ច្រណែន ​នឹង​មនុស្ស​អាក្រក់​អោយ​សោះ។ 
មនុស្ស​អាក្រក់ ​គ្មាន​អនាគត​ភ្លឺ​ស្វាង​ទេ។  
ជីវិត​របស់​គេ​ប្រៀប​ដូច​ជា​ចង្កៀង​រលត់។

កូន​អើយ ចូរ​គោរព​ព្រះអម្ចាស់ និង​គោរព​ស្ដេច។  
កុំ​ចូល​ដៃ ​នឹង​អ្នក​បះបោរ​ឡើយ,
ដ្បិត​ពួក​គេ ​នឹង​ត្រូវ​វិនាស​យ៉ាង​ទាន់ហន់,
ហើយ​គ្មាន​នរណា​ដឹង​ថា
តើ​ព្រះអម្ចាស់ ឬ​ស្ដេច ដាក់​ទោស​ពួក​គេ​យ៉ាង​ណា​ទេ។

ដំបូន្មាន​ផ្សេងៗ​របស់​អ្នក​ប្រាជ្ញ

អ្នក​ប្រាជ្ញ​ ពោល​ទៀតថា  

ពេល​កាត់​ក្ដី​ មិន​ត្រូ វ​រើស​មុខ​អ្នក​ណា​ឡើយ។ 
បើ​ចៅក្រម​និយាយ​ទៅ​កាន់​ឧក្រិដ្ឋជន​ថា «អ្នក​គ្មាន​ទោស​ទេ!»
ប្រជាជន ​នឹង​ដាក់​បណ្ដាសា​ចៅក្រម​នោះ,
ហើយ​ប្រជាជាតិ​នានា ​ក៏​ស្អប់​ចៅក្រម​នោះ​ដែរ។
ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ​ អ្នក​ដែល​ដាក់​ទោស​ជន​ឧក្រិដ្ឋ​ មុខ​ជា​បាន​សុខ,
ព្រម​ទាំង​ទទួល​ពរ និង​សុភមង្គល។

ចម្លើយ​ស្មោះ​ត្រង់ ​ជា​ភស្ដុតាង​ នៃ​សេចក្ដី​ស្រឡាញ់​ដ៏​ពិត​ប្រាកដ។

ចូរ​បំពេញ​កិច្ចការ​ខាង​ក្រៅ​ផ្ទះ
និង​បង្ហើយ​ការងារ ​នៅ​ឯ​ស្រែ​ចំការ​សិន,
​រួច​សឹម​សង់​ផ្ទះ។
កុំ​ចោទ​ប្រកាន់​អ្នក​ដទៃ ដោយ​គ្មាន​ហេតុ​ផល,
ហើយ ​ក៏​កុំ​និយាយ​កុហក បោក​បញ្ឆោត​គេ​ដែរ។ 
កុំ​ពោល​ថា «គេ​ប្រព្រឹត្ត​ចំពោះ​ខ្ញុំ​បែប​ណា,
ខ្ញុំ​នឹង​ប្រព្រឹត្ត​ចំពោះ​គេ ​វិញ​បែប​នោះ​ដែរ។  
ខ្ញុំ​ នឹង​តប​ស្នង​ដល់​គេ​ម្នាក់ៗ តាម​អំពើ​ដែល​ពួក​គេ​បាន​ប្រព្រឹត្ត។»

មនុស្ស​កំជិល

ខ្ញុំ​បាន​ដើរ​ជិត​ចំការ​របស់​មនុស្ស​កំជិល​ម្នាក់,
ហើយ ​ខ្ញុំ​ក៏​បាន​ដើរ​ជិត​ចំការ​ទំពាំងបាយជូរ​
របស់​មនុស្ស​ឥត​គំនិត​ម្នាក់​ដែរ។ 
មាន​បន្លា និង​ស្មៅ​ដុះ​ពាសពេញ, រីឯ​ របង​ក៏​រលំ​ដួល​អស់។ 
ខ្ញុំ​ពិចារណា​មើល​អ្វីៗ ​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​ឃើញ,
ហើយ​ ដក​ស្រង់ ​បាន​មេរៀន​ដូច​ត​ទៅ

អ្នក​ចង់​ដេក​ថែម​បន្តិច, ចង់​ដំអក់​បន្តិច, និង​ដេក​ឱប​ដៃ​បន្តិច។ 
ធ្វើ​ដូច្នេះ អ្នក​នឹង​ខ្វះ​ខាត, ធ្លាក់​ខ្លួន​ក្រ​ភ្លាម ដោយ​មិន​ដឹង​ខ្លួន
ដូច​មាន​ចោរ​ចូល​លួច​ប្លន់។

1 comment:

Anonymous said...

very good meaning and helpful
khmer american