អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ៖ រដ្ឋាភិបាល​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ជាមួយ​ពលរដ្ឋ​រឿង​ដីធ្លី

ដោយ ទីន ហ្សាការីយ៉ា 2012-09-20 www.rfa.org

ក្រុម​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ បាន​លើក​ឡើង​ថា បញ្ហា​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​ការ​បណ្ដេញ​ចេញ​ពី​លំនៅឋាន​នៅ​កម្ពុជា នៅ​តែ​ជា​បញ្ហា​ក្ដៅ​គគុក និង​ធ្ងន់ធ្ងរ​នៅ​ឡើយ។

កង​កម្លាំង​ប៉ូលិស​និង​អ្នក​ភូមិ​ប៉ះ​ទង្គិច​ គ្នា​ក្នុង​ការ​ចុះ​អនុវត្ត​សាលដីកា​របស់​តុលាការ​កំពូល​ដើម្បី​រឹប​អូស​យក​ ដី​នៅ​ស្រុក​ឧត្តុង្គ ខេត្ត​កំពង់ស្ពឺ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៨ ខែ​មីនា ឆ្នាំ​២០១០។

ក្រុម​មន្ត្រី​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០ កញ្ញា ដោយ​ចាត់​ទុក​ថា ការ​បណ្ដេញ​ចេញ និង​ការ​ប្រើ​អំពើ​ហិង្សា​ជា​ប្រព័ន្ធ​នោះ គឺ​រដ្ឋាភិបាល​កំពុង​តែ​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ជាមួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ក្រីក្រ​របស់​ ខ្លួន។

អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អន្តរជាតិ​មាន​មូលដ្ឋាន​នៅ​ប្រទេស​បារាំង និង​នៅ​ប្រទេស​ថៃ បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​ថា បញ្ហា​ដីធ្លី និង​សិទ្ធិ​លំនៅឋាន ជា​ករណី​កើត​មាន​ជា​ប្រព័ន្ធ ដែល​បង្ក​ឲ្យ​មាន​អំពើ​ហិង្សា ដោយ​អាជ្ញាធរ​រដ្ឋាភិបាល​បង្ក្រាប​ទៅ​លើ​ប្រជាពលរដ្ឋ​នោះ កំពុង​តែ​កើន​ឡើង​នៅ​កម្ពុជា។

សហព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​សិទ្ធិ​មនុស្ស (International Federation for Human Rights) នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២០ កញ្ញា បាន​ចេញ​សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​សង្ខេប​មាន​ចំណង​ជើង​ថា បញ្ហា​ដីធ្លី និង​សិទ្ធិ​លំនៅឋាន នៅ​តែ​បន្ត​កើត​មាន​អំពើ​ហិង្សា​ជា​ប្រព័ន្ធ និង​ធ្ងន់ធ្ងរ នៅ​ក្នុង​បរិយាកាស​នៃ​អំពើ​ហិង្សា។

សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​នោះ សរសេរ​ថា កម្ពុជា​បាន​បង្កើត​ឲ្យ​មាន​វិបត្តិ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធ្ងន់ធ្ងរ ពីព្រោះ​ថា បញ្ហា​ដីធ្លី និង​ការ​បណ្ដេញ​ចេញ​ពី​លំនៅឋាន បាន​កើត​មាន​ជា​ប្រព័ន្ធ ដោយ​ប្រើប្រាស់​ប្រព័ន្ធ​តុលាការ និង​មធ្យោបាយ​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​យុត្តិធម៌ ដើម្បី​ធ្វើ​ទុក្ខ​បុកម្នេញ បំភិតបំភ័យ ទម្លាក់​កំហុស​ទៅ​លើ​សកម្មជន​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កាន់តែ​កើន​ឡើង។

សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​សរសេរ​ថា មក​ដល់​ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០១២ រដ្ឋាភិបាល​បាន​ផ្ដល់​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​ឲ្យ​ក្រុមហ៊ុន​ជាង ២០០ មាន​ផ្ទៃ​ដី​ជាង ២,១​លាន​ហិកតារ (២.១៥៧.៧៤៤)។ ការ​ផ្ដល់​ដី​សម្បទាន​សេដ្ឋកិច្ច​នេះ កន្លែង​ខ្លះ​បង្ក​ឲ្យ​មាន​អំពើ​ហិង្សា និង​រំលោភ​ទៅ​លើ​ច្បាប់​ភូមិបាល​ឆ្នាំ​២០០១ និង​ពុំ​បាន​សិក្សា​អំពី​ផល​ប៉ះពាល់​ច្បាស់លាស់​ទេ ដូចជា​បញ្ហា​បរិស្ថាន និង​ការ​វាយ​តំលៃ​អំពី​ផលប៉ះ​ពាល់​សង្គម​ជាដើម។

ប្រធាន​សហព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​សិទ្ធិ​មនុស្ស អ្នកស្រី ស៊ូហាយរ៍ ប៊ែលហាស៊ិន (Shouhayr Belhassen) មាន​ប្រសាសន៍​ថា រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា ហាក់​បី​ដូច​ជា​កំពុង​ធ្វើ​សង្គ្រាម​ជាមួយ​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្លួន​ឯង និង​ធនធាន​កម្រ ពិសេស​ដីធ្លី។ អ្នកស្រី​បញ្ជាក់​ថា នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​មួយ​ដែល​មិន​គោរព​សិទ្ធិ និង​រំលោភ​សិទ្ធិ​ប្រជាពលរដ្ឋ​របស់​ខ្លួន​នោះ គឺ​ប្រទេស​នោះ​មិន​អាច​រួម​ចំណែក​សន្តិភាព​ជា​អន្តរជាតិ​បាន​ទេ។

ប្រធាន​គណៈកម្មាធិការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា លោក ឱម យ៉ិនទៀង មិន​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​ចំពោះ​បញ្ហា​នេះ​ទេ។

ដោយ​ឡែក​មន្ត្រី​នាំ​ពាក្យ​នៃ​ទីស្ដីការ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី លោក ផៃ ស៊ីផាន មាន​ប្រសាសន៍​ថា ការ​លើក​ឡើង​អំពី​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​ក្នុង​របាយការណ៍​នេះ គ្មាន​អ្វី​គួរ​ឲ្យ​ចាប់​អារម្មណ៍​ទេ ពីព្រោះ​ជា​សិទ្ធិ​របស់​អង្គការ​អន្តរជាតិ​មួយ​នេះ។

ផ្ទុយ​ទៅ​វិញ លោក ផៃ ស៊ីផាន អះអាង​ថា រដ្ឋាភិបាល​បាន​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​តាម​រយៈ​ការ​អភិវឌ្ឍន៍ និង​ការ​ពង្រឹង​ការ​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កន្លង​មក៖ «បញ្ហា​ហ្នឹង​ជា​បញ្ហា ​មួយ​សម្រាប់​គោលនយោបាយ​របស់​គេ ដើម្បី​បន្តុះ​បង្អាប់​រដ្ឋាភិបាល​ទេ។ នៅ​ក្នុង​បញ្ហា​ហ្នឹង​យើង​បាន​ដោះស្រាយ​ច្រើន​ហើយ​តើ! សូម្បី​ករណី​បឹង​កក់ បុរី​កីឡា យើង​បាន​ដោះស្រាយ​ជា​បណ្ដើរៗ​ហើយ​តើ!»។

ទោះ​បី​ជា​យ៉ាង​នេះ​ក្ដី មន្ត្រី​ស៊ើប​អង្កេត​ជាន់​ខ្ពស់​នៃ​អង្គការ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​លីកាដូ លោក អំ សំអាត បាន​ពន្យល់​ថា បញ្ហា​គោរព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា និង​និទណ្ឌភាព​នៅ​កម្ពុជា នៅ​តែ​កើត​មាន​ច្រើន។

លោក អំ សំអាត បាន​លើក​ជា​ឧទាហរណ៍ ដូចជា​ករណី​ឃាតក​បាញ់​សម្លាប់​សកម្មជន​ការពារ​ព្រៃ​ឈើ លោក ឈុត វុទ្ធី ករណី​លោក ឈូក បណ្ឌិត បាញ់​ទៅ​លើ​ហ្វូង​កម្មករ ករណី​សម្លាប់​អ្នក​កាសែត​នៅ​ខែត្រ​រតនគិរី ករណី​តុលាការ​ចោទ​ប្រកាន់​មន្ត្រី​ការពារ​សិទ្ធិ​មនុស្ស លោក ចាន់ សុវ៉េត ករណី​ចាប់​ខ្លួន​លោក ម៉ម សូណង់ដូ តុលាការ​បាន​ចាប់​ខ្លួន​អ្នក​ភូមិ​បឹងកក់ បុរីកីឡា គឺ​អ្នកស្រី យ៉ោម បុប្ឆា អ្នកស្រី ទឹម សាក់មុន្នី និង​ករណី​ផ្សេងៗ​ទៀត។

អគ្គលេខាធិការ​រង​នៃ​សហព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​សិទ្ធិ​មនុស្ស បាន​លើក​ឡើង​ថា រដ្ឋាភិបាល​គួរ​តែ​អនុវត្ត​តាម​កាតព្វកិច្ច​ក្រោម​សន្ធិសញ្ញា​ស្ដីពី​សិទ្ធិ ​មនុស្ស ដែល​ខ្លួន​បាន​ចុះ​ហត្ថលេខា មិន​មែន​ចុះ​ហត្ថលេខា​ហើយ​យក​ក្រដាស​នោះ​ទៅ​បោះ​ចោល​នោះ​ទេ។ លើស​ពី​នេះ​ទៀត ការ​ប្រើ​អំពើ​ហិង្សា​កាន់​តែ​កើត​មាន​ច្រើន​នៅ​ពេល​មាន​ការ​បណ្ដេញ​ចេញ រដ្ឋាភិបាល​បាន​ច្រាន​ចោល​នូវ​ការ​រិះគន់​ការ​តវ៉ា​ដោយ​សន្តិវិធី និង​ប្រើ​រូបភាព​តុលាការ ដើម្បី​ប្រឌិត​បង្ក្រាប​ទៅ​លើ​អ្នក​រិះគន់​ទៅ​វិញ។

សេចក្ដី​ថ្លែងការណ៍​របស់​សហព័ន្ធ​អន្តរជាតិ​ដើម្បី​សិទ្ធិ​មនុស្ស បាន​សរសេរ​ទៀត​ថា របាយការណ៍​របស់​អ្នក​រាយការណ៍​ពិសេស​នៃ​អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ទទួល​បន្ទុក​ សិទ្ធិ​មនុស្ស​ប្រចាំ​នៅ​កម្ពុជា លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី (Surya Subedi) ស្ដី​អំពី​ស្ថានភាព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​នៅ​កម្ពុជា ដែល​ផ្ដោត​សំខាន់​ទៅ​លើ​បញ្ហា​ជម្លោះ​ដីធ្លី និង​ការ​បណ្ដេញ​ចេញ​ដោយ​បង្ខំ​មិន​ថយ​ចុះ​នៅ​កម្ពុជា​នោះ គេ​នឹង​យក​ទៅ​ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​នៅ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សិទ្ធិ​មនុស្ស នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៥ កញ្ញា ខាង​មុខ។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​២៦ កញ្ញា បន្ទាប់​ពី​លោក សុរិយា ស៊ូប៊ែឌី ធ្វើ​បទ​បង្ហាញ​របាយការណ៍​របស់​លោក​នៅ​ក្រុម​ប្រឹក្សា​សិទ្ធិ​មនុស្ស​រួច ម្ចាស់​ជំនួយ និង​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍ នឹង​មក​ជួប​ជាមួយ​រដ្ឋាភិបាល​កម្ពុជា នៅ​ទីក្រុង​ភ្នំពេញ ដើម្បី​ប្រជុំ​ជាមួយ​គណៈកម្មាធិការ​សម្របសម្រួល​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍។ នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​នោះ គេ​នឹង​ទាមទារ​ឲ្យ​ដៃគូ​អភិវឌ្ឍន៍​ទាំង​អស់​លើក​ឡើង​អំពី​ការ​ព្រួយ​បារម្ភ​ អំពី​ស្ថានភាព​សិទ្ធិ​មនុស្ស​អាក្រក់​នៅ​កម្ពុជា និង​ជំរុញ​ឲ្យ​រដ្ឋាភិបាល​ដោះស្រាយ​នូវ​ស្ថានភាព​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​កន្លង ​មក និង​ស្ថានភាព​បច្ចុប្បន្ន៕