ទំនាក់ទំនងខ្មែរយួនកាលពីជំនាន់ដើម សម័យស្ដេចជ័យជេដ្ឋាទី២ (ភាគ២)

ទំនាក់ទំនងខ្មែរយួនកាលពីជំនាន់ដើម

សម័យស្ដេចជ័យជេដ្ឋាទី២ (ភាគ២)

ស្រង់ចេញពីសៀវភៅប្រវត្តិសាស្រ្តខ្មែររបស់លោក ត្រឹង ងា ទំព័រ២១០,២១២ និង២១៣
ដោយ សំ វិជ្ជា

ព្រះជ័យជេដ្ឋា បានឡើងសោយរាជ្យនៅគស១៦១៨ ដោយមានព្រះនាម សម្រាប់រាជ្យថា សម្តេចព្រះរាជឱង្ការព្រះជ័យជេដ្ឋាធិរាជរាមាធិបតី ។ អ្នកប្រ- វត្តិសាស្រ្តនិយមហៅព្រះអង្គថា ព្រះជ័យជេដ្ឋាទី២ ។ ព្រះអនុជត្រូវបានតែង តាំងជាឧបរាជ ហើយទទួលព្រះនាមថា ព្រះឧទ័យបរមរាជា។ ឯព្រះបិតា ទ្រង់គង់នៅជាឧភយោវរាជ បានតែ១ឆ្នាំក៏ចូលទីវង្គតក្នុងព្រះជន្មាយុ៦៤វស្សានៅ ព្រះរាជវាំងល្វាឯម ។
ព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី២ ទ្រង់បាន បោះបង់ចោល នូវទំនៀមទម្លាប់សៀម ហើយលើកយកទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរ មកប្រើជំនួសវិញ ដើម្បីបង្ហាញ ឲ្យសៀម ឃើញថាព្រះអង្គមិនទទួលស្គាល់នូវអំណាចរបស់សៀមមកលើប្រទេសខ្មែរទេ ព្រះអង្គក៏លើករាជធានីពីល្វាឯម ទៅតាំងនៅឧដុង្គ (គស១៦២០) ។ នៅគស ១៦២៣ ព្រះអង្គទ្រង់បញ្ជាឲ្យសាងចេតិយធំឈ្មោះចេតិយត្រៃត្រឹង នៅលើភ្នំ ព្រះរាជ្យទ្រព្យដើម្បីតម្កល់ព្រះអដ្ឋិធាតុព្រះបិតា ។
ក្នុងរជកាលព្រះបាទជ័យជេដ្ឋាទី២ ព្រះអង្គបញ្ញត្តិឲ្យបណ្តាមុខមន្រ្តីធំតូច និងបណ្តានាយមហាតលិក នាយពល និងទូលឆ្លើយឲ្យថា សម្តេចព្រះនា- រាយណ៍នរនាថ ។
ព្រះអង្គទ្រង់លើក អ្នកអង្គចូវ ដែលជារាជបុត្រីស្ដេចយួនឲ្យឡើងជាអគ្គ- មហេសី ដោយប្រទាននាមថ្មីថា សម្តចព្រះភគវតីព្រះស្រីវរក្សត្រី ។

សៀវភៅប្រវត្តិសាស្រ្តយួនបានបញ្ជាក់ថា ប្រទេសខ្មែរ (ចិងឡាប) ដែល ស្ថិតនៅត្រង់វាលទំនាបខាងក្រោមនៃទន្លេមេគង្គ ជាប្រទេសមួយសម្បូណ៌ទៅ ដោយផ្លូវទឹក។ ឯដីធ្លីស្រែចំការក៏មានច្រើនណាស់ដែរ។ ចំណែកឯនៅប្រទេស អាណ្ណាមឯណោះ ប្រជារាស្រ្តត្រូវពើបប្រទះនឹងទុរភិក្សជារឿយៗ។ ដោយស្រែ ចំការពុំផ្តល់ផលឲ្យគ្រប់គ្រាន់ ម្យ៉ាងទៀត នៅពេលនោះ ពួកស្ដេចត្រាញ់ទ្រិញ និងង្វៀង កំពុងតែវាយប្រហារគ្នា ម្ល៉ោះហើយមានជនជាតិយួនជាច្រើនបានលបលួចចូលនៅក្នុងទឹកដីខ្មែរត្រង់ បារៀ និង ដូនណៃ ដើម្បីឆ្ការព្រៃយកដីធ្វើ ស្រែ ។
នៅគស១៦២៣ គណៈបេសកកម្មទូតយួនមួយ ត្រូវបានបញ្ជូនមកក្រុង ឧដុង្គ ក្នុងគោលបំណងសូមព្រះរាជាខ្មែរ អនុញ្ញាតឲ្យយួនបង្កើតគ្រឹះស្ថានជំ នួញនៅខាងត្បូងប្រទេសខ្មែរគឺនៅត្រង់តំបន់ ព្រៃគរ (ព្រៃនគរ) កំពង់ក្របី ព្រមទាំងសូមអនុញ្ញាតឲ្យមានសិទ្ធិកាន់កាប់ក្រសួងក្រសួងគយនៅតំបន់នោះ ផង ។ ស្ថានការណ៍ក្នុងប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្តជាមួយក្រុងហ្វេ ការយោគយល់ដល់ អគ្គមហេសី ទាំងនេះហើយជាកត្តាជម្រុញឲ្យព្រះជ័យជេដ្ឋាទី២ ទ្រង់អនញ្ញាត យល់ព្រមតាមសេចក្តីស្នើសុំរបស់គេ ។ ចំពោះរឿងនេះ អ្នកប្រវត្តិសាស្រ្ត បរ ទេសខ្លះ យល់ឃើញថា៖ «ជាការវាយដណ្តើមយកមណ្ឌលពាណិជ្ជកម្មមួយ របស់ខ្មែរដោយលាក់មុខ»។ ចាប់តាំងពីពេលនោះមក ហើយ ដោយមានលើក ទឹកចិត្តពីព្រះចៅក្រុងហ្វេផង ជនជាតិយួនបានដឹកកូនជញ្ជូនចៅ បបួលគ្នាចូល មកនៅក្នុងទឹកដីខ្មែរកាន់តែច្រើនឡើងៗ ។ បន្ទាប់មកទៀត ដោយយកលេស ថា ដើម្បីជួយអាជ្ញាធរខ្មែររក្សាសន្តិសុខឲ្យមានប្រសិទ្ធិភាព ព្រះចៅក្រុងហ្វេ
ទ្រង់បានបញ្ជូនមេទ័ពម្នាក់ឲ្យមកឈរនៅតំបន់នោះទៀត ។

ចំពោះការដែលយួនលើកគ្នាចូលមករស់នៅក្នុងទឹកដីខ្មែរជាលើកដំបូងនេះ មានរាជពង្សាវតារខ្មែរខ្លះនិយាយថា ស្ដេចយួនបានចាត់ឲ្យទូត មកសុំខ្ចីដី ខ្មែរត្រង់ព្រៃនគរ កំពង់ក្របី ដើម្បីហ្វឹកហាត់ទាហាន ធ្វើចម្បាំងជាមួយចិន ហើយនឹងបង្វិលសងមកខ្មែរវិញក្នុងរយៈពេល៥ឆ្នាំ ។
គួរគប្បីជ្រាបថា ពួកយួនចំណូលថ្មីទាំងនោះ កាលដែលមកតាំងនៅក្នុងប្រទេសខ្មែរ ច្រើនតែទៅរស់នៅត្រង់កន្លែងណាដែលមានជីជាតិល្អ ដូចជានៅ តាមច្រាំងទន្លេ និងស្ទឹងទាំងឡាយ ដែលជាមូលហេតុបណ្តាលឲ្យជនជាតិខ្មែរ សុខចិត្តលះបង់ចោលនូវទ្រព្យសម្បត្តិ មាន ស្រែចំការ ផ្ទះសំបែង ស្រុកភូមិ ដម្បីថយខ្លួនទៅរស់នៅឯកន្លែងផ្សេង ព្រោះពុំអាចរស់នោះជាមួយពួកចំណូល ថ្មីដែលមានទំនៀមទំលាប់របៀបរស់នៅខុសប្លែកពីគ្នាពេក ។
នៅពេលដែលព្រះជ័យជេដ្ឋា ទ្រង់សោយទៅវង្គតទៅនៅគស១៦២៨ ភូមិភាគ ចាប់ពី ព្រៃនគរ បារៀ និង ដូនណៃ (កំពង់ស្រកាត្រី) ទៅទល់នឹង អតីតរាជាណាចក្រចម្ប៉ា មានសុទ្ធតែជនជាតិយួនមករស់នៅពាសពេញអស់ទៅហើយ ៕