សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ត្រូវពលរដ្ឋខ្មែរភាគច្រើនចាត់ទុកថា ជាអង្គព្រះមហាក្សត្រដ៏ឆ្នើមមួយអង្គ។ ព្រះអង្គក៏ត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ និងបរទេសមួយចំនួនចាត់ទុកថា ជាអ្នកការទូតដ៏ប៉ិនប្រសព្វមួយព្រះអង្គផងដែរ។
Photo caption: កិច្ចព្រមព្រៀងសន្តិភាពប៉ារីស ចុះហត្ថលេខា ថ្ងៃទី២៣ តុលា ១៩៩១ (ពីឆ្វេងទៅស្ដាំ ៖ លោក សឺន សាន, សម្ដេច នរោត្តម សីហនុ, លោក ហ៊ុន សែន)Photo Provided
ដោយ យាង សុជាមេត្តា RFA 2013-10-15
តាមរយៈភាពប៉ិនប្រសព្វក្នុងទំនាក់ទំនងការទូត សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានទាមទារឯករាជ្យជូនប្រជាជាតិខ្មែរដោយគ្មានការបង្ហូរឈាម ទាមទារយកប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលប្រទេសថៃ កាន់កាប់ត្រឡប់មកអោយខ្មែរវិញដោយសន្តិភាព ហើយព្រះអង្គក៏បានព្យាយាមបញ្ចៀសមិនអោយកម្ពុជា ធ្លាក់ក្នុងភ្លើងសង្គ្រាមវៀតណាម ក្នុងទសវត្ស៦០ តាមរយៈនយោបាយអព្យាក្រឹត។
តើដំណើរការនយោបាយការទូតរបស់សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ មានលក្ខណៈយ៉ាងដូចម្តេចក្នុងព្រឹត្តិការណ៍ទាំងនេះ?
ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរទូទៅមិនថាចាស់ ឬក្មេង សុទ្ធតែបានទទួលស្គាល់ស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះករុណា ព្រះបាទ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ក្នុងការទាមទារឯករាជ្យពីអាណានិគមនិយមបារាំង ប្រគល់អោយខ្មែរវិញ។ អ្វីដែលពិសេសនោះ គឺខុសពីបណ្ដាប្រទេសមួយចំនួននៅលើពិភពលោក ដែលបានប្រើការតស៊ូប្រដាប់អាវុធ ដើម្បីទទួលបានឯករាជ្យ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានទាមទារយកឯករាជ្យប្រគល់អោយប្រជាពលរដ្ឋព្រះអង្គវិញ ដោយសន្តិវិធី និងមិនមានការបង្ហូរឈាម។
ក្នុងការទាមទារឯករាជ្យ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានធ្វើនយោបាយទាំងក្នុង និងក្រៅប្រទេស។ នៅក្នុងប្រទេស ព្រះអង្គបានបំផុសអោយពលរដ្ឋមានភាពក្លាហាន ប្ដេជ្ញាទាមទារឯករាជ្យពីបារាំង អោយទាល់តែបាន។ ក្នុងន័យនេះ ព្រះអង្គបានបង្កើតអោយមានចលនាយុវជន និងនារីក្លាហាននៅតាមបណ្ដាខេត្តមួយចំនួន។ ចំណែកនយោបាយក្រៅប្រទេសវិញ ព្រះអង្គបានចាកចេញទៅកាន់ប្រទេសបារាំង និងប្រទេសលទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យមួយចំនួនផ្សេងទៀត ដូចជា សហរដ្ឋអាមេរិក កាណាដា និងជប៉ុន ដើម្បីថ្លែងប្រាប់មេដឹកនាំប្រទេសទាំងនេះ ពីការស្រែកឃ្លានឯករាជ្យរបស់ប្រជាពលរដ្ឋខ្មែរ។
សាស្ត្រាចារ្យផ្នែកប្រវត្តិវិទ្យានៅសាកលវិទ្យាល័យភូមិន្ទភ្នំពេញ លោក សំបូរ មាណ្ណារ៉ា បានមានប្រសាសន៍ថា សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានរៀបចំយន្តការទាមទារឯករាជ្យតាំងតែពីពេលព្រះអង្គឡើងគ្រងរាជ្យនៅឆ្នាំ១៩៤១ ដោយប្រកាន់ខ្ជាប់នូវគោលនយោបាយដែលមានលក្ខណៈស្រទន់ និងអហិង្សា។ លោកបន្តថា បើទោះជាកម្ពុជា ត្រូវតស៊ូជាជាបន្តបន្ទាប់ ដើម្បីឯករាជ្យបន្ទាប់ពីសង្គ្រាមលោកលើកទី២ នៅឆ្នាំ១៩៤៥ ក៏សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បន្តរក្សាជានិច្ចនយោបាយការទូតស្រទន់របស់ព្រះអង្គ។
លោក សំបូរ មាណ្ណារ៉ា៖ «ទោះបីជាមានការប្ដូរ ដើម្បីឯករាជ្យម្តងនៅឆ្នាំ១៩៤៥ ហើយត្រូវបារាំង ត្រឡប់មកវិញ ក៏ព្រះអង្គនៅរក្សាបាននយោបាយការទូត ក្នុងន័យធ្វើអោយពលរដ្ឋរបស់ព្រះអង្គ ទទួលបានសេចក្តីសុខ និងសន្តិភាពដដែល។ ចំណុចនេះ ជាចំណុចដ៏សំខាន់មួយ ដែលជាស្នាព្រះហស្តរបស់ព្រះអង្គ ដែលមគ្គទេសក៍ទាំងឡាយគួរតែមានមេរៀនចំពោះបញ្ហានេះ។ សូមជ្រាបថា ការធ្វើដំណើរព្រះអង្គយាងចេញទៅក្រៅប្រទេសក្តី ក៏ដូចជាព្រះអង្គនៅក្នុងប្រទេសក្តី គឺមិនបាននាំគ្នាបង្កើតអោយមានចលនាសង្គ្រាមឡើយ តែគ្រាន់បង្ហាញអំពីទឹកចិត្តក្លាហាន ក្នុងការងារទាមទារឯករាជ្យតែប៉ុណ្ណោះ»។
ក្រោយពេលកម្ពុជា ទទួលបានឯករាជ្យពេញលេញ ក្នុងឆ្នាំ១៩៥៣ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ក្នុងនាមជាមេដឹកនាំដែលត្រូវបានប្រជាពលរដ្ឋបោះឆ្នោតអោយដឹកនាំប្រទេស ក្នុងឆ្នាំ១៩៥៥ បានខិតខំកសាងប្រទេសរបស់ព្រះអង្គរីកចម្រើនស្ទើរគ្រប់វិស័យ រហូតត្រូវបានពិភពលោកប្រសិទ្ធិនាមថា ជាកោះសន្តិភាពនៅអាស៊ី នៅក្នុងទសវត្សទី៦០។
ក្រៅពីការងារអភិវឌ្ឍប្រទេសអោយរីកចម្រើន ព្រះអង្គបានបង្កើតស្នាព្រះហស្តដ៏សំខាន់មួយផ្សេងទៀត សម្រាប់ប្រទេសរបស់ព្រះអង្គ នោះគឺការឈ្នះក្តីនៅតុលាការយុត្តិធម៌អន្តរជាតិ លើបណ្ដឹងទាមទារយកប្រាសាទព្រះវិហារ ដែលកាន់កាប់ដោយប្រទេសថៃ ប្រគល់អោយប្រជាជាតិរបស់ព្រះអង្គវិញ នៅឆ្នាំ១៩៦២។ ជាថ្មីម្តងទៀត ការទាមទារយកប្រាសាទបុរាណដ៏ល្អប្រណីតមួយនេះ មិនបានធ្វើអោយពលរដ្ឋរបស់ព្រះអង្គរងទុក្ខវេទនា ដោយសារការប៉ះទង្គិចប្រដាប់អាវុធឡើយ។
តែទោះជាយ៉ាងក៏ដោយ កម្ពុជា ដែលគេប្រសិទ្ធិនាមថា ជាកោះសន្តិភាព បានរងបន្តិចម្តងៗនូវចំហាយសង្គ្រាមមនោគមវិជ្ជា ដែលកើតឡើងនៅក្បែរជញ្ជាំងផ្ទះរបស់ខ្លួន នោះគឺសង្គ្រាមរវាងរដ្ឋាភិបាលកុម្មុយនីស្តវៀតណាមខាងជើង គាំទ្រដោយសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិន និងអតីតសហភាពសូវៀត និងរដ្ឋាភិបាលសេរីវៀតណាមខាងត្បូង គាំទ្រដោយសហរដ្ឋអាមេរិក។
ដើម្បីទប់ទល់នឹងចំហាយកម្ដៅសង្គ្រាមកុំអោយរីករាលដាលចូលក្នុងទឹកដីរបស់ព្រះអង្គ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ បានប្រកាសប្រាប់សហគមន៍អន្តរជាតិថា កម្ពុជា ប្រកាន់គោលនយោបាយអព្យាក្រឹត មានន័យថា កម្ពុជា មិនចូលបក្សសម្ព័ន្ធជាមួយមហាអំណាចណាមួយឡើយ។ តែគោលនយោបាយអព្យាក្រឹតរបស់ព្រះអង្គ ត្រូវបានរិះគន់ដោយសហរដ្ឋអាមេរិក ព្រោះមហាអំណាចលោកសេរីមួយនេះ ចង់អោយកម្ពុជា ក្លាយជាសម្ព័ន្ធមិត្តរបស់គេនៅក្នុងតំបន់។
បើទោះជា សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ប្រកាសថា កម្ពុជា ជារដ្ឋអព្យាក្រឹតក៏ដោយ ប៉ុន្តែគេដឹងថា ព្រះអង្គមានទំនាក់ទំនងសម្ងាត់ជាមួយវៀតណាមខាងជើង ដោយព្រះអង្គបានអនុញ្ញាតអោយមានវត្តមានទ័ពកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ឈរជើងលើទឹកដីកម្ពុជា ព្រមទាំងអនុញ្ញាតអោយទ័ពកុម្មុយនីស្តវៀតណាម បង្កើតផ្លូវលំហូជីមិញ ឆ្លងកាត់ទឹកដីខ្មែរ និងអនុញ្ញាតអោយពួកកុម្មុយនីស្តប្រើប្រាស់កំពង់ផែក្រុងព្រះសីហនុ ដើម្បីដឹកអាវុធពីចិន អោយទ័ពវៀតណាមខាងជើង វាយជាមួយកងទ័ពអាមេរិក នៅប្រទេសវៀតណាមខាងត្បូង។
ទាក់ទងនឹងនយោបាយរេរារបស់ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ អ្នកវិភាគឯករាជ្យបានមានប្រសាសន៍ថា បន្ទាប់ពីប្រទេសកម្ពុជា មានទំនាក់ទំនងមិនសូវល្អជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក នៅឆ្នាំ១៩៦៣ កម្ពុជា បានចាប់ផ្ដើមលម្អៀងបន្តិចម្តងៗទៅកាន់ប្រទេសចិន កុម្មុយនីស្ត។ ក្រោយមក កម្ពុជា ក៏បានអនុញ្ញាតអោយទ័ពកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ប្រើប្រាស់ទឹកដីរបស់ខ្លួនដឹកជញ្ជូនស្បៀង និងអាវុធយុទ្ធភណ្ឌផ្សេងៗទៀត ដើម្បីប្រយុទ្ធនឹងទ័ពវៀតណាមខាងត្បូង និងអាមេរិក។ លោកថា កម្ពុជា មានជើងម្ខាងជាន់ក្នុងភ្នក់ភ្លើងសង្គ្រាមនៅវៀតណាម រួចទៅហើយ នៅមុនឆ្នាំ១៩៧០។
លោក ឡៅ ម៉ុងហៃ៖ «ប្រកាន់ជំហរអព្យាក្រឹតកុំទៅជួយគេ តែជួយភាគីខាងណាដូចយើងបានជួយអ៊ីចឹង យើងថ្លោះធ្លោយខ្លួនយើង ហើយមួយទៀត ក្នុងការជួយគេដូចជាអនុញ្ញាតអោយវៀតណាមខាងជើង និងវៀតណាមខាងត្បូងកុម្មុយនីស្តហ្នឹង គេចូលមកស្នាក់នៅតាមតំបន់ព្រំប្រទល់ដែនយើងមិនបានដកអាវុធគេ អាហ្នឹងខុសធ្ងន់។ ម៉្លោះហើយ គេចេះតែនៅៗទៅ យើងដេញគេលែងចេញទៅ។ យើងមិនបានប្រកាន់អោយខ្ជាប់នូវគោលនយោបាយអព្យាក្រឹត ហើយគឺរេឡើងរេចុះ តាមពិតទៅ ដើម្បីរកផលប្រយោជន៍ ប្រទេសយើង ក៏ប៉ុន្តែដូរឡើងដូរចុះ ទីបំផុតទៅ យើងអត់បានសម្រេចផលមានទាំងពិបាកវេទនាខ្លួនឯងទៅទៀត បានផលប្រយោជន៍បញ្ច្រាសមកវិញ»។
ទាក់ទងនឹងបញ្ហានេះដដែល សាស្ត្រាចារ្យ សំបូរ មាណ្ណារ៉ា បានមានប្រសាសន៍ថា វត្តមាននៃពួកកុម្មុយនីស្តវៀតណាម នៅលើទឹកដីកម្ពុជា មានតាំងពីសម័យខ្មែរឥស្សរៈ រហូតដល់ការបង្កើតគណបក្សនយោបាយក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ ក្នុងឆ្នាំ១៩៦៣ ដែលដឹកនាំដោយ ប៉ុល ពត គឺសុទ្ធតែមានចំណែករបស់ក្រុមកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ផងដែរ។ លោកបន្ថែមថា សង្គ្រាមដែលបានឆាបឆេះនៅប្រទេសឡាវ និងវៀតណាម បានជះចំហាយក្តៅដល់ប្រទេសកម្ពុជា បើទោះជាកម្ពុជា ខ្លួនឯង មិនចង់រងនូវចំហាយនេះក្តី។ លោកថា អ្វីដែល សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ព្យាយាមដោះស្រាយនៅពេលនោះ គឺធ្វើយ៉ាងណាមិនអោយភ្លើងសង្គ្រាមឆាបឆេះដល់កម្ពុជា។
លោក សំបូរ មាណ្ណារ៉ា៖ «ការក្តៅបន្តិចបន្តួច វាជារឿងធម្មតារបស់ចំហាយភ្លើង ប៉ុន្តែការប្រឹងមិនអោយឆេះ គឺជារឿងសំខាន់ ព្រះករុណាព្រះអង្គបានប្រឹងមិនអោយឆេះរហូតដល់ឆ្នាំ១៩៦៩ ១៩៧០ ស្រាប់តែប្រទេសយើងឆេះតែម្តង។ អ៊ីចឹង ទាំងអស់នេះយើងសួរឡើងវិញថា តើព្រះករុណាអង្គឯងឬដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវក្នុងភ្លើងសង្គ្រាម? តើព្រះករុណាអង្គឯងឬដែលត្រូវទទួលខុសត្រូវវត្តមានកងទ័ពវៀតណាម នៅកម្ពុជា? ចំណុចទាំងអស់នេះ គឺសុទ្ធតែកើតចេញពីភាពស្នេហាជាតិទាំងអស់ ព្យាយាមធ្វើយ៉ាងម៉េច ដើម្បីកុំអោយប្រជាពលរដ្ឋព្រះអង្គក្តៅ កុំអោយប្រជាពលរដ្ឋព្រះអង្គឆេះ»។
មានអ្នកស្រាវជ្រាវមួយចំនួន បានមើលឃើញថា សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ពិតជាមានជម្រើសដ៏លំបាកក្នុងសម័យសង្គ្រាមនៅវៀតណាម។ លោក ដេវីដ ឆែនល័រ (David Chandler) អ្នកប្រវត្តិសាស្ត្របរទេសដែលបានសរសេរសៀវភៅ ប្រវត្តិសាស្ត្រប្រទេសកម្ពុជា (A History of Cambodia) បានលើកឡើងក្នុងសៀវភៅរបស់គាត់ថា "សម្ព័ន្ធភាពជាមួយវៀតណាមខាងជើង ប្រហែលជាជម្រើសដែលសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ មិនអាចជៀសរួចនោះទេ"។ លោកបន្ថែមថា "ប្រសិនបើព្រះអង្គហាមមិនអោយទ័ពកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ផ្លាស់ទីចូលកម្ពុជា ពួកគេនឹងចូលដោយខ្លួនឯង ហើយនឹងសម្លាប់កងទ័ពខ្មែរដែលហ៊ានទៅរារាំងពួកគេ"។ លោកបន្តថា "ប្រសិនបើព្រះអង្គមានសម្ព័ន្ធភាពជាមួយវៀតណាមខាងត្បូងវិញ សង្គ្រាមស៊ីវិលនៅវៀតណាម នឹងហូរចូលមកប្រទេសកម្ពុជា។ ដូច្នេះ មិត្តភាពរបស់ព្រះអង្គជាមួយប្រទេសចិន គឺជាការព្យាយាមដើម្បីអោយមានតុល្យភាពអំណាចរវាងវៀតណាមខាងត្បូង និងជាឥទ្ធិពលដើម្បីទប់ស្កាត់ការរុលចូលរបស់កងទ័ពកុម្មុយនីស្តវៀតណាម ចូលក្នុងទឹកដីកម្ពុជា"។
អ្នកស្រាវជ្រាវបរទេសខ្លះទៀត ដូចជា អតីតអ្នកឆ្លើយឆ្លងព័ត៌មានរបស់បណ្ដាញសារព័ត៌មាន ញីវស្វីក (Newsweek) លោក ប៊ែរណាដ៏ គ្រីស័រ (Bernard Krisher) បានកោតសរសើរចំពោះនយោបាយការទូតរបស់ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ ក្នុងសម័យសង្គ្រាមនៅវៀតណាម។ លោក ប៊ែរណាដ៏ គ្រីស័រ បាននិយាយសរសើរនៅក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើង សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ រំលឹកប្រវត្តិរឿងដើមជាមួយមេដឹកនាំខ្លះនៅលើពិភពលោក ថា "កូនសោសម្រាប់យល់ពីសម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ គឺនៅពេលអ្នកធ្វើជាអ្នកដឹកនាំប្រទេសដ៏តូច ដែលគ្មានអ្វីការពារ ហើយត្រូវការជំនួយបរទេសនៅពេលប្រកួតប្រជែង និងមហាអំណាច គឺមានតែចូលដៃខាងពួកគេ។ ដូច្នេះ យុទ្ធសាស្ត្រដែលអាចដំណើរការទៅបាន មានតែរេរាចូលខាងម្ខាងទៀត ហើយធ្វើអោយអ្នករាល់គ្នាមានការងឿងឆ្ងល់។ នេះ គឺជាសិល្បៈដ៏ទន់ភ្លន់ ហើយ សម្ដេចព្រះ នរោត្តម សីហនុ គឺជាអ្នកសម្ដែង"៕
5 comments:
pi khmeng pal tov niyork rort montrey cher! sdech & koun sdech thork nas.
This was the greatest opportunity for Xihanouk to run against Hun Xen, if he were patriotically loving Khmer and nation, and conscientiously correcting his ultimately repeating mistakes..
But unfortunately, Xihanouk cowardly and selfishly worked for Hun Xen, and publicly announced that only Hun Xen was the perfectly right person to be a new PM...What unearthly shameful?
Sihanouk was warned before and after the conference in 1991 not let Hun Sen outfoxing him.
But Sihanouk reply was, “The only Khmer who is smarter than me is not born yet.”
Sihanouk was warned before and after the conference in 1991 not let Hun Sen outfoxing him.
But Sihanouk reply was, “In politic, the only Khmer who is smarter than me is not born yet.”
នៅក្នុងសាលាក្តីទាមទារយកមានលោកទ្រឿ កាង
ជាដំណាង ដោយមាន Honorable dean Acheson ជាអតីតរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងការបរទេសអា មេរិកាំង ជាឥស្សរជនមានឥទ្ធិពលណាស់នៅក្នុង
នោះ រួមទាំងអ្នកច្បាប់ល្បីៗ ជាជនជាតិបារាំងដូច
ជាលោកសាស្រ្តាចារ្យRoger Pinto និងលោក
សាស្រ្តចារ្យPaul Reuter ធ្វើជាមេធាវីនិងជាទី
ប្រឹក្សាទៀតផង។
ខ្ញុំទទួលស្គាល់ស្នាដៃព្រះករុណាសម្តេចព្រះនរោត្តម សីហនុដែលទ្រង់ស្ថិតនៅជាព្រះប្រមុខរដ្ឋគឺ៖ខ្មែរ
យើងរួបរួមគ្នាខ្លាំងណាស់។ តែបន្ទាប៉ពីទ្រង់កាន់អា
ព្យាក្រិតលំអៀងទៅរកកុម្មុនិស្តចិន+យួនទ្រង់បាន
ដេញអន្តរះជាតិដែលមានភារះកិច្ចត្រួតពិនិត្តអាព្យា
ក្រិតមានជនជាតិឥណ្តៀ+ប៉ូឡូញនិងគាណាដាឆ្នាំ ៦៣ ហើយពេលនោះគេឭទ្រង់ថាស្អប់ខ្មែរក្រហម
ហើយទាហានហ្លួងចាប់ពួកខ្មែរក្រហមមកឃុំនៅប ន្ទាយចំការមន,ពេលទ្រង់សម្ពោតទីកន្លែងនានា។(កាលនោះខ្ញុំមានអាយុ១៤ឆ្នាំ)ខ្ញុំពុំដឹងថាខ្មែរក្រ ហមជាស្អីផង។ ណ្ហើយចុះដើម្បិកុំឲ្យចាកប្រធាន
ខ្ញុំសូមជំរាបត្រឹមនេះសិន ហើយក៏សមល្មមទៅតាម
សំណួរដែលវិទ្យុអាស៊ីសេរីចង់ដឹងដែរ សូមអរគុណ
និងសូមជំរាបលា៕
Post a Comment