កិច្ច​ព្រមព្រៀង ប៉ារីស ប្រធានបទ​តវ៉ា​ថ្មី​របស់​បក្ស​ប្រឆាំង

Shane Worrell The Phnom Penh Post Wednesday, 23 October 2013

ភ្នំពេញៈ អ្នក​នាំ​ពាក្យ​របស់​គណបក្ស​ប្រឆាំង​លើក​ឡើង​ថា វា​មិន​មែន​ជា​ការ​គម្រប់​ខួប​ជា​សំខាន់​នោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​សារៈ​សំខាន់​នៃ​ថ្ងៃ​នេះ កាល​ពី ២២ ឆ្នាំ​មុន គឺជា​អ្វី​ដែល​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ចង់​ឲ្យ​អ្នក​រាល់​គ្នា​ចង​ចាំ ក្នុង​ការ​ចាប់​ផ្តើម​បាតុកម្ម​នៅ​ព្រឹក​នេះ។

ថ្ងៃ ទី២៣ តុលា នេះ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៩១ ជា​ថ្ងៃ​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង ប៉ារីស ដោយ​សមាជិក​សំខាន់​នៃ​សហគមន៍​អន្តរជាតិ បាន​កំណត់​មាគ៌ា​សម្រាប់​កម្ពុជា​ដើម្បី​មាន​សន្តិភាព​លទិ្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ​និង​គោរព​សិទិ្ធ​មនុស្ស។ ចំពោះ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ កម្ពុជា​នៅ​មិន​ទាន់​បាន​សម្រេច​គោលដៅ​ទាំង​អស់​នោះ​ទេ។

លោក យឹម សុវណ្ណ តំណាង​រាស្រ្ត​គណបក្ស​ប្រឆាំង បាន​ថ្លែង​ថា៖ «សហគមន៍​អន្តរជាតិ​បាន​ចំណាយ​ប្រាក់​ជាច្រើន​មក​លើ​កម្ពុជា​ឲ្យ​មាន​ឯកភាព​និង​សាមគ្គីភាព​ប្រឆាំង​នឹង​របប​ផ្តាច់​ការ»។

ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​នេះ​ទៅ​ដល់​ថ្ងៃ​សុក្រ គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​គ្រោង​ដើរ​ដង្ហែ​ដោយ​មាន​តំណាង​យ៉ាង​តិច ១ ពាន់​នាក់​ទៅ​កាន់​ការិយាល័យ​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ និង​ស្ថានទូត​នៃ​បណ្តា​ប្រទេស​ដែល​ជា​ហត្ថលេខី​នៃ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង ប៉ារីស។



ដោយ​បន្ត​ទាមទារ​ឲ្យ​ស៊ើប​អង្កេត​លើ​ការ​បោះឆ្នោត​ជាតិ​ថ្ងៃ​ទី ២៨ ខែ កក្កដា ដែល​គណបក្ស​ប្រជាជន​បាន​ឈ្នះ​ជា​ផ្លូវ​ការ ក្នុង​អាសនៈ ៦៨ លើ ៥៥ សម្រាប់​គណបក្ស​ប្រឆាំង នឹង​បង្ហាញ​ថា គោលដៅ​នៃ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ទីក្រុង ប៉ារីស នេះ​នៅ​មិន​ទាន់​បំពេញ​បាន​នៅ​ឡើយ។ លោក យឹម សុវណ្ណ លើក​ឡើង​ថា៖ «យើង​ចង់​ទាញ​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​ពី​សហគមន៍ អន្តរជាតិ ដើម្បី​ជួយ​ធានា​ថា កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​នេះ​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​យ៉ាង​ត្រឹម​ត្រូវ»។

ទោះ​យ៉ាង​ណា បញ្ហា​ប្រឈម​របស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ គឺ ថា ស្ថានទូត​បរទេស​មិន​ចង់​គាំទ្រ​គណបក្ស​នេះ​ជា​សាធារណៈ ឬ ក៏​ការ​ចាត់​វិធានការ​ប្រើ​កម្លាំង​របស់​លោក សម រង្ស៊ី ក្រោយ​ការ​បោះឆ្នោត​នោះ​ឡើយ។ ជា​ឧទាហរណ៍ បារាំង និង អូស្រ្តាលី បាន​អបអរសាទរ​ជ័យជម្នះ​របស់​លោក ហ៊ុន សែន រួច​ទៅ​ហើយ។

លោក Nicolas Baudouin លេខា ទី១ នៃ​ស្ថានទូត បារាំង នៅ ភ្នំពេញ បដិសេធ​មិន​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​កាល​ពី​ម្សិលមិញ ស្តី​ពី​សារៈ​សំខាន់​នៃ​កាយវិការ​នេះ​ទេ ប៉ុន្តែ លោក​ថា៖ «បារាំង​នឹង​បន្ត​គាំទ្រ​ការ​អភិវឌ្ឍ​លទិ្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ​ក្នុង ប្រទេស កម្ពុជា»។

លោក Muhsinin Dolisada លេខា ទី១ ស្ថានទូត ឥណ្ឌូនេស៊ី នៅ ភ្នំពេញ បាន​ថ្លែង​យ៉ាង​ច្បាស់​ថា ឥណ្ឌូនេស៊ី ដែល​ដើរ​តួ​សំខាន់ ក្នុង​ការ​ចុះ​ហត្ថលេខា​លើ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​ឆ្នាំ ១៩៩១ នៅ បារាំង ពុំ​មាន​ការ​សន្យា​ថ្មី​លើ​បញ្ហា​នេះ​ទេ ក្រៅ​ពី​ការ​ទទួល​យក​ញត្តិ។

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «មែន យើង​ជា​ហត្ថលេខី ហើយ​ពេល​នោះ រដ្ឋ​មន្រ្តី ការ​បរទេស​របស់​យើង គឺជា​សហ​ប្រធាន​។ ប៉ុន្តែ វា​ពិបាក​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​អត្ថាធិប្បាយ​ពេល​នេះ ពី​លទិ្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ និង​សិទិ្ធ​មនុស្ស​នៅ​ទី​នេះ​។ វា​ជា​ស្ថានការណ៍​ផ្ទៃ​ក្នុង»។

លោក Sean Mc Intosh អ្នក​នាំ​ពាក្យ​ស្ថានទូត អាមេរិក បាន​បដិសេធ​មិន​ឆ្លើយ​សំណួរ ស្តី​ពី​ការ​ដើរ​ដង្ហែ​ក្បួន​របស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​មក​កាន់ ស្ថានទូត សហរដ្ឋ អាមេរិក នោះ​ទេ។

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «យើង​គាំទ្រ​ការ​អភិវឌ្ឍ​លទិ្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ​នៅ​កម្ពុជា​។ ទាក់​ទង​នឹង​បាតុកម្ម យើង​គាំទ្រ​សិទិ្ធ​របស់​ប្រជាជន​ធ្វើ​បាតុកម្ម​ដោយ​សន្តិភាព»។

ប៉ុន្តែ លោក យឹម សុវណ្ណ បាន​បង្ហាញ​ការ​ជឿ​ជាក់​ថា ប្រទេស​ហត្ថលេខី​ជា​ពិសេស​សហរដ្ឋ អាមេរិក នឹង​គាំទ្រ​អ្វី​ដែល​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​កំពុង​ធ្វើ ហើយ​ថា គេ​នឹង​បង្ហាញ​នូវ​សំឡេង​តែ​មួយ ដើម្បី​ធានា​ថា កម្ពុជា​វិល​ទៅ​រក​លទិ្ធ​ប្រជាធិបតេយ្យ​វិញ»។

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «កម្ពុជា​ចាប់​តាំង​ពី​នោះ​បាន​ក្លាយ​ជា​ព្រះ​រាជាណាចក្រ​កម្ពុជា ដែល​មាន​អធិបតេយ្យភាព​និង​បូរណភាព»។

មិន​មែន​មនុស្ស​រាល់​គ្នា​គិត​ថា​វា​សាមញ្ញ​ទេ។ នៅ​អតីត​រដ្ឋ​មន្រ្តី ការ​បរទេស អូស្រ្តាលី លោក Gareth Evans ដែល​ជា​តួ​អង្គ​សំខាន់​មួយ​នៅ​ក្នុង​ដំណើរការ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​ទីក្រុង ប៉ារីស បាន​និយាយ​បន្ទាប់​ពី​ការ​សោយ​ទិវង្គត​របស់ ព្រះករុណា​សម្តេច​ព្រះ នរោត្តម សីហនុ កាល​ពី​ឆ្នាំ​មុន អំពី​ភាព​លំបាក​ដែល​កម្ពុជា​បាន​ប្រឈម​ចាប់​តាំង​ពី​ការ​បោះឆ្នោត​ដែល​រៀបចំ​ឡើង​ដោយ អ៊ុនតាក់ ឆ្នាំ ១៩៩៣។

លោក​ថ្លែង​ថា៖ «នៅ​ពេល​យើង​បង្កើត​ផែនការ​សន្តិភាព​របស់​អង្គការ​សហ​ប្រជាជាតិ សម្រាប់​កម្ពុជា ក្នុង​ឆ្នាំ ១៩៨៩ វា​ជា​របៀប​វារៈ​បី។ ក្តី​សង្ឃឹម​មិន​មែន​ត្រឹម​តែ​សន្តិភាព​ទេ ប៉ុន្តែ​ថែម​ទាំង​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ផង​ដែរ»។

«ពេល​នោះ​ខ្ញុំ​សង្ស័យ​ថា យើង​កំពុង​មាន​សុទិដ្ឋិនិយម​តិច​តួច​លើ​ចំណុច​ពីរ​នោះ ហើយ​បាន​បង្ហាញ​ថា​ពិត​ជា​ករណី​នេះ»។

តាម​ពិត ភាគី​ហត្ថលេខី​នៃ​កិច្ច​ព្រម​ព្រៀង​សន្តិភាព​នេះ​ទទួល​យក​ថា នឹង «ជំរុញ​និង​លើក​ទឹក​ចិត្ត​ឲ្យ​មាន​ការ​គោរព​និង​ការ​ឃ្លាំ​មើល​សិទ្ធិ​មនុស្ស​និង​សេរីភាព​ជា​មូលដ្ឋាន​ក្នុង​ប្រទេស កម្ពុជា...ដើម្បី​ការពារ​មិន​ឲ្យ​មាន​ការ​កើត​ឡើង​វិញ​នៃ​ការ​រំលោភ​បំពាន សិទ្ធិ​មនុស្ស»។

ឧត្តមគតិ និង​ការ​ពិត

វា​ជា​ការ​ស្ថិត នៅ​ក្នុង​ចិត្ត​ដែល​មនុស្ស​ជាច្រើន​អាច​យល់​អំពី​មូលហេតុ​ដែល​លោក សម រង្ស៊ី បាន​ព្យាយាម​សុំ​ឲ្យ​ប្រទេស​ម្ចាស់​ជំនួយ​លោក​ខាង​លិច​និង​ភាគី​ហត្ថលេខី បន្ត​ជំរុញ​ឲ្យ​មាន​ការ​ស៊ើប​អង្កេត​ទៅ​លើ​លទ្ធផល​នៃ​ការ​បោះឆ្នោត​ជា​ជាង​ការ​ទទួល​យក​លទ្ធផល​ដែល​ទទួល​បាន​អាសនៈ​យ៉ាង​ច្រើន​ជាង​មុន។

អ្នក​ប្រវតិ្តសាស្រ្ត​ខាង​កម្ពុជា លោក David Chandler បាន​ថ្លែង​កាល​ពី​ម្សិលមិញ​ថា ការ​ជំទាស់​របស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​គឺ​ស្រប​ច្បាប់ ប៉ុន្តែ​បញ្ហា​គឺ​ថា​តើ​ការ​ជំទាស់​បែប​នេះ​នឹង​ទទួល​ផល​យ៉ាង​ណា ចំពោះ​ស្ថានភាព​ពិត​របស់​កម្ពុជា។ លោក​បន្ត​ថា៖ «ការ​ប្រមូល​ផ្តុំ​រយៈ​ពេល​បី​ថ្ងៃ​ទំនង​ជា​បង្ក​ឲ្យ​មាន​ការ​បារម្ភ»។

លោក Chandler ថ្លែង​ទៀត​ថា វិធី​ជាក់ស្តែង​ជាង​មុន​សម្រាប់​លោក សម រង្ស៊ី គឺ​ឲ្យ​គណបក្ស​គាត់​ទទួល​យក​អាសនៈ ៥៥។

លោក​ថា៖ «ខ្ញុំ​គិត​ថា លោក សម រង្ស៊ី កំពុង​តែ​ក្បត់​ប្រជាជន​ដែល​បោះឆ្នោត​ឲ្យ​គាត់។ ប្រសិន​បើ​អ្នក​ឈ្នះ​អាសនៈ អ្នក​ត្រូវ​បាន​សន្មត​ថា នឹង​ទទួល​យក​វា»។

ប៉ុន្តែ លោក យឹម សុវណ្ណ បាន​ថ្លែង​ថា បាតុកម្ម​ដើម្បី​ទាមទារ​ឲ្យ​មាន​កំណែ​ទម្រង់​និង​យុត្តិធម៌​គឺជា​អ្វី ដែល​ប្រជាជន​ចង់​បាន។

«យើង​តំណាង​ឲ្យ​កម្មករ​និយោជិត​ភាគ​ច្រើន ក្នុង​ប្រទេស​កម្ពុជា។ វា​មិន​មែន​អំពី​អត្ថ​ប្រយោជន៍​ផ្ទាល់​របស់​យើង​ទេ»៕ TK-PS

រាយការណ៍​បន្ថែមៈ វង្ស សុខេង