 |
| ប្រាសាទនេះមានឈ្មោះថា វត្តភូ ជាប្រាសាទខ្មែរសតវត្សរ៍ទី១១ ឥឡូវស្ថិតនៅក្នុងប្រទេសឡាវ។ ឥទ្ធិពលភាសាខ្មែរនៅឧបទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាការពិត ហើយនៅថ្ងៃមួយអាចនឹងក្លាយជាឧបករណ៍ដើម្បីសិក្សាផ្នែកដែលពុំមានសរសេរនៃ ប្រវត្តិសាស្រ្តក្នុងតំបន់នេះផងដែរ។ រូបថត សហការី |
 |
| សំណេរអក្សរខ្មែរអង្គរបុរី K600 ដែលជាសំណេរដំបូងបំផុតនៅក្នុងភាសាខ្មែរនៅឆ្នាំ៦១១ ក្រោយគ្រិស្តសករាជ។ ភាសាខ្មែរ នៅតែមានឥទ្ធិពល និងប្រើប្រាស់ប្រចាំថ្ងៃនៅទូទាំងឧបទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍។ សហការី |
Thursday, 12 April 2012
Stuart Alan Becker
The Phnom Penh Post
ភ្នំពេញ: ទីសក្ការ ប្រាសាទបុរាណ និងសិលាចារឹកខ្មែរ មាននៅពាសពេញព្រំដែនតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍នាសម័យបច្ចុប្បន្ន ហើយសក្ខីភាពរូបវ័ន្តទាំងនេះសុទ្ធតែជាភស្តុតាងបង្ហាញពីឥទ្ធិពលរបស់អារ្យធម៌ខ្មែរទៅលើប្រទេសជិតខាង។ វាក៏មានបាតុភូតដែលគេមិនសូវដឹងឮដើម្បីគាំទ្រសក្ខីភាពជារូបវន្តទាំងនេះផងដែរ គឺភាសា។ ឥទ្ធិពលមិនគួរឲ្យជឿដែលភាសាខ្មែរមានទៅលើភាសានានានៅឧបទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍នៅពុំទាន់ត្រូវបានសិក្សាឲ្យបានដិតដល់នៅឡើយទេ ប៉ុន្តែតាមតែយើងមើលឃើញ វាជាមធ្យោបាយមួយដើម្បីរំឭកឡើងវិញនូវប្រវត្តិសាស្ត្រនៃឧបទ្វីបនេះ។
ដូចផ្លេកបន្ទោរ
ខែមេសា ឆ្នាំ ២០០៨៖ គ្រូបង្រៀនភាសាខ្មែរនៅសាលាបឋមសិក្សាមួយនៅខេត្តសុរិន្ទប្រទេសថៃម្នាក់ បានសម្រេចចិត្តបង្រៀនអក្សរខ្មែរដល់ជនជាតិរបស់ខ្លួន។ គ្រូបង្រៀនម្នាក់នោះ គឺ លោក ជ័យ មង្គល។ លោក ថា ជនជាតិខ្មែររស់នៅថៃកំពុងតែសាបរលាប ហើយមនុស្សជំនាន់ក្រោយដែលពុំចេះភាសាខ្មែរនឹងមិនអាចផ្ទេរភាសា និងវប្បធម៌របស់ពួកគេទៅដល់អ្នកជំនាន់ក្រោយទៀតឡើយ។
សម្រាប់លោក ជ័យ មង្គល វាមានបញ្ហាជាច្រើនដែលផ្លាស់ប្តូរអាកប្បកិរិយាជនជាតិខ្មែរក្មេងៗនៅខេត្តសុរិន្ទជាអ្នកនិយាយភាសាខ្មែរ។ ប្រទេសថៃខ្លាំងជាងកម្ពុជាទាំងផ្នែកសេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ។ ខ្ញុំសង្ស័យ មនុស្សជាច្រើនមានអារម្មណ៍ថា កម្ពុជាពុំមានអារ្យធម៌ល្បីសុសសាយដូចថៃឡើយ។ ពេលនោះ វាចាំបាច់ក្នុងការអនុវត្តគោលការណ៍ថែរក្សាភាសា និងវប្បធម៌នៅក្នុងការបង្រៀនភាសា។ ការអនុវត្តនេះត្រូវលោក ជ័យ មង្គល បានមើលឃើញថា ជាមូលដ្ឋានដ៏ចាំបាច់នៃការបង្ហាញវប្បធម៌នានា។
ប្រតិកម្មកើតមានយ៉ាងលឿនចំពោះវិធីសាស្ត្រនេះ។ ក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី លោក ជ័យ មង្គល បានក្លាយជាវីរបុរសជាតិសម្រាប់អ្នកខ្លះ ជាអ្នកក្បត់ជាតិសម្រាប់អ្នកផ្សេង ឬអាចជាអ្នកដែលមើលឃើញតែប្រាក់សម្រាប់អង្គការកម្ពុជាមួយចំនួន។
បញ្ហានេះក្រើនរំឭកយើងថា មានជនជាតិដើមភាគតិចខ្មែរជាង ១,៥ លាននាក់រស់នៅក្នុងប្រទេសថៃក្នុងតំបន់សុរិន្ទ និងបុរីរាម ហើយវត្តមានជនជាតិខ្មែរដ៏ច្រើនលើទឹកដីនេះសម្រាប់យើងជាការធ្វើឲ្យយើងនឹកឃើញឡើងវិញពីទំនាក់ទំនងភាសារវាងប្រទេសទាំងពីរ។
មិនមែនជាសង្គ្រាមភាសា
វាងាយសម្រាប់យើងដែលចេះតែនិយាយថា យើងគួរចៀសវាងនូវការប្រមើលមើលដែនកំណត់អតីតកាល និងជំនឿជាតិ ហើយផ្ទុយទៅវិញប្រើអតីតកាលដើម្បីតម្រង់បច្ចុប្បន្នកាល។ តាមការពិត វាគ្រាន់តែជាដំណើរការផ្ទុយដែលកើតឡើងជាប្រក្រតី ហើយជាងនេះនោះ ការសង្ស័យមួយចំនួនអាចកើតមានឡើង៖ ពិចារណាមើលពីរបៀបដែលអ្នកនយោបាយអាចប្រើការស្រាវជ្រាវសិក្សា បញ្ញវ័ន្តមិនអាចជាអ្នកស្លូតត្រង់ទាំងអស់នោះទេ និយាយម៉្យាងទៀត វាពុំមានអព្យាក្រឹតភាពរហូតនោះទេ។
ជាសំណាងល្អ មកទល់ពេលថ្មីៗនេះ ការគិតបែបនេះពុំកើតមាននៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃទំនាក់ទំនងវប្បធម៌រវាងកម្ពុជា និងថៃទេ។
ក្រោយហេតុការណ៍ថ្មីៗ ប្រវត្តិនៃទំនាក់ទំនងភាសារវាងប្រទេសទាំងពីរពោរពេញទៅដោយព្រឹត្តិការណ៍ដែលគេមិនបានរំពឹងទុកល្អៗជាច្រើន។
ជ័យជម្នះរបស់កងទ័ពថៃ ៣ លើកនៅឆ្នាំ ១៣៦៩, ១៣៨៨ និង ១៤៣១ ដើរតួជាផ្នែកមួយយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការអភិវឌ្ឍភាសាថៃសម័យទំនើប។ តាមពិត អ្នកឈ្នះ បានរកឃើញអារ្យធម៌ប្រទេសដែលខ្លួនទទួលយកមកអនុវត្តនូវកត្តាសំខាន់ៗជាច្រើនដូចជាទំនៀមទម្លាប់ច្បាប់ របាំ និងសិល្បៈ។ ការខ្ចីនេះបង្ហាញពីចំណេះដឹងដ៏ជ្រៅជ្រះនៃភាសាខ្មែរ។ មិនខុសពីអ្វីដែលបានកើតឡើងរវាងប្រទេសក្រិកសម័យបុរាណ និងចក្រភពរ៉ូម៉ាំងដែលបានជោគជ័យទេ ទំនាក់ទំនងរវាងជនជាតិសៀម និងខ្មែរ បង្កើតបានជាការនិយមនិយាយភាសា ២ គឺឥស្សរជនថៃចេះនិយាយភាសាខ្មែរយ៉ាងច្បាស់។
ការនិយមនិយាយពីរ ភាសានេះពុំមានអ្វីគួរឲ្យឆ្ងល់ទេ ហើយបច្ចុប្បន្នត្រូវបានទទួលស្គាល់ និងសិក្សាដោយបញ្ញវន្តថៃខ្លួនពួកគេ។ ក្នុងអត្ថបទដ៏សំខាន់មួយដែលមានចំណងជើងថាខ្មែរ-ថៃ៖ ការប្រែប្រួលយ៉ាងធំនៅក្នុងប្រវត្តិសាស្ត្រនៃភាសាថៃតំបន់ទន្លេចៅផាយ៉ា សាស្ត្រាចារ្យ Wilaiwan Khanittanam មកពីសាកលវិទ្យាល័យធម្មសាស្ត្របានធ្វើការវិភាគយ៉ាងវែងឆ្ងាយអំពីការនិយម ២ ភាសានេះតាមទស្សនភាសា និងសង្គម។ ទ្រឹស្តីរបស់អ្នកនិពន្ធមាន ២ ដំណាក់កាល គឺ៖ សង្គមសម័យអយុធ្យា អតីតរាជធានីថៃពីឆ្នាំ ១៣៥១ ដល់ ១៧៦៧ ជាសង្គមទ្វេភាសាតាំងពីដំបូង ដោយអ្នករស់នៅនគរអយុធ្យា បានប្រើទាំងភាសាខ្មែរ និងថៃនៅក្នុងការរស់នៅប្រចាំថ្ងៃរបស់ពួកគេ។
នៅពេលការនិយមទ្វេភាសានេះបានបញ្ចប់ ភាសាថៃបានឆ្លងកាត់ការកែប្រែយ៉ាងខ្លាំង។ ភាសាថៃសម័យអយុធ្យាដែលបន្តមកដល់ពលរដ្ឋថៃនៅទីក្រុងបាងកកនេះជាការនិយាយលាយឡំនៃភាសាថៃ និងខ្មែរ។ ជាលទ្ធផល ភាពចម្រុះនៃភាសាថៃនេះមានលក្ខណៈខុសគ្នាយ៉ាងខ្លាំងពីភាសាថៃរបស់ក្រុមជនជាតិថៃដទៃទៀត។
និក្ខេបបទដ៏សំខាន់នេះត្រូវបានបង្ហាញរួចមកហើយដោយសាស្ត្រាចារ្យដែលបានអនិច្ចកម្ម Varasarin កាលពីឆ្នាំ ១៩៨៤។ លោកស្រីបានបង្ហាញពីវត្តមាននៃភាសាខ្មែរជាង ២ ៥០០ ពាក្យដែលគេប្រើប្រាស់ជាប្រចាំនៅក្នុងភាសាថៃ ហើយលោកស្រីបានចាត់ថ្នាក់វាទៅក្នុងក្រុមពាក្យ ២០០។ ចំនួនក្រុមនេះបង្ហាញដោយខ្លួនឯង ព្រោះវាបង្ហាញថា សន្ទនានុក្រមថៃភាគច្រើនមានឥទ្ធិពលពីភាសាខ្មែរ។
ក្នុងអត្ថបទដែលត្រូវបានលើកឡើងខាងលើ លោកស្រី Wilaiwan បានបង្ហាញពីផលវិបាកនៃចំនួនពាក្យកម្ចីពីខ្មែរជាច្រើននៅក្នុងភាសាថៃដែលថា៖ «វាមិនអាចទៅរួចទេសម្រាប់ជនជាតិថៃទាំងពីមុន ឬបច្ចុប្បន្នក្នុងការនិយាយពីបញ្ហាអ្វីមួយដោយមិនចាំបាច់ប្រើភាសាដែលមានដើមកំណើតខ្មែរនោះ។ តាមពិត ពលរដ្ឋថៃភាគច្រើនទាំងកាលពីអតីតកាល និងបច្ចុប្បន្នកាលមិនអាចញែកក្នុងចិត្តពួកគេរវាងពាក្យថៃពីពាក្យខ្មែរបានឡើយ»។
និក្ខេបបទចុងក្រោយដែលមានលក្ខណៈស្រដៀងមួយចំនួននឹងនិក្ខេបបទ ពីរ មុន គឺរបស់សាស្ត្រាចារ្យ Michel Antelme នៅក្នុងសៀវភៅស្នាដៃរបស់គាត់មានចំណងជើងថា «ការត្រឡប់ក្នុងភាសាខ្មែរនៃពាក្យដែលភាសាសៀមខ្ចីទៅភាសាខ្មែរបុរាណ»។ និក្ខេបបទរបស់គាត់បង្ហាញច្បាស់ថា ចំនួនពាក្យខ្មែរបុរាណជាច្រើនត្រូវបានភាសាសៀមខ្ចី ពាក្យមួយចំនួនបានបាត់បង់ទៅវិញក្រោយមក ហើយត្រូវខ្ចីជាថ្មីម្តងទៀតតាមរូបភាពផ្សេងពីភាសាថៃទៅភាសាខ្មែរ។ សម្រាប់ភាសាវិទូដែលពិនិត្យមើលបាតុភូតទាំងនេះ វាច្បាស់ណាស់ថា កម្ចីភាសាយ៉ាងច្រើនមានដើមកំណើតនៅក្នុងទំនាក់ទំនងយ៉ាងជ្រៅ និងយូរលង់។
ទំនាក់ទំនងទាំងនេះត្រូវគេស្គាល់យ៉ាងច្បាស់។ បើថៃទទួលយកពុទ្ធសាសនាហិនយានតិចជាងនេះពីជនជាតិមន ចំនួនពាក្យកម្ចីពីអារ្យធម៌ខ្មែរមានច្រើនគួរសម ហើយលោក Antelme បានសរសេរថា ពួកគេចម្លងពីជនជាតិខ្មែរនូវទស្សនៈរាជានិយម រដ្ឋធម្មនុញ្ញ(ខុសពីជនជាតិខ្មែរ ជនជាតិមនពុំមាននគរដែលមាននយោបាយខ្លាំងទេ) សិល្បៈ(របាំ និងភ្លេងព្រះរាជទ្រព្យ) អក្សរ ចំណុចនានានៃព្រហ្មញ្ញសាសនាជាដើម។
យើងត្រូវពិចារណាថា ក្នុងការវិភាគនៃកម្ចីវប្បធម៌ និងភាសានេះ វាពុំដែលមានការធ្វើនិក្ខេបបទពីអ្នកប្រកាន់ការពិតពីក្រុមសាកលវិទ្យាល័យថៃដែលជាធម្មតាជាអ្នកពាក់ព័ន្ធបំផុតនោះទេ។
បញ្ហាអក្សរថៃ ដើមកំណើត និងការវិវត្តរបស់វាបង្ហាញយ៉ាងល្អឥតខ្ចោះនូវការប្រើប្រាស់ប្រធានបទនយោបាយដែលគួរតែមាននៅក្នុងផ្នែកវិទ្យាសាស្ត្រ។
តាមទស្សនៈវិទ្យាសាស្ត្រ និងខុសពីទស្សនៈដែលទទួលបាន អ្វីៗច្បាស់ណាស់៖ អក្សរថៃមានកំណើតចេញពីអក្សរខ្មែរ គឺមានការសរសេរជាប់ៗគ្នារបៀបដូចអក្សរខ្មែរ និងការវិវត្តក្រោយៗមកទៀតរបស់វា ហើយបញ្ហានេះត្រូវបានទទួលស្គាល់ដោយជនជាតិខ្មែរ ថៃ និងអ្នកឯកទេសដទៃទៀត។
បើទោះបីមានការវែកញែកជាច្រើនពីអ្នកប្រាជ្ញថៃដែលបានរាយការណ៍ពីគំណិតខុសគ្នាជាច្រើនក្តី ដើមកំណើតរបស់ខ្មែរនៃអក្សរថៃមិនដែលត្រូវគេដេញដោលខ្លាំងទេ។ លើសពីនេះទៀត នៅថៃមានអក្សរខ្មែរមួយប្រភេទទៀតដែលត្រូវបានប្រើសម្រាប់ការសរសេរចារឹកសាសនា អក្សរនេះដែលពុំមានការវិវត្តខុសប្លែកច្រើន មានការងាយអានបានយ៉ាងស្រួលពីជនជាតិខ្មែរ។
មកទល់ពេលថ្មីៗនេះ វាពុំមានសញ្ញានៃការស្អប់ខ្ពើមចំពោះកត្តាវប្បធម៌ និងភាសាខ្មែរទេ ទាំងការបដិសេធ និងការបកស្រាយឡើងវិញតាមរយៈកែវភ្នែកអ្នកជាតិនិយមមានចិត្តចង្អៀតចង្អល់លើប្រវត្តិវប្បធម៌ និងភាសារបស់ប្រទេសថៃ។
ឥទ្ធិពលដែលគេមិនរំពឹងដល់
នៅឆ្នាំ ១៩៨៤ ភាសាវិទូ Gerard Diffloth បានចេញផ្សាយលទ្ធផលនៃស្នាដៃស្រាវជ្រាវរបស់គាត់អំពីភាសាមនដ៏តូចមួយដែលត្រូវបាននិយាយនៅតំបន់ខាងកើតប្រទេសថៃនៅក្នុងសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា «The Dvaravati Old-Mon languages and Nyah Kur»។ ភាសាដែលរលាយបាត់បង់ឆាប់រហ័សដែលត្រូវបាននិយាយដោយមនុស្សមួយក្រុមតូចពិតណាស់ជាភាសាដែលមានទំនាក់ទំនងយ៉ាងជិតស្និទ្ធបំផុតនឹងភាសាមនបុរាណ។ នេះជាផ្នែកដំបូងនៃនិក្ខេបបទរបស់អ្នកនិពន្ធ។ យ៉ាងណាក្តី លោកមានទស្សនៈចម្លែកមួយថា ប្រទេសថៃភាគកណ្តាលនៅសតវត្សរ៍ទី ៧ ដល់ ៩ ក្រោយគ្រិស្តសាសនាពុំមែនរស់នៅដោយជនជាតិថៃទេ តែដោយជនជាតិមន និងខ្មែរ។ នេះពិតណាស់ជាមូលហេតុដែលសៀវភៅនោះបានបាត់ស្រមោលឈឹងពីហាងលក់សៀវភៅនានានៅទីក្រុងបាងកក។
អ្វីដែលគួរឲ្យភ្ញាក់ផ្អើល គឺពាក្យកម្ចីពីភាសាខ្មែរជាច្រើននៅក្នុងភាសា Nyah Kur។ ក្នុងករណីភាសាថៃ ទំនាក់ទំនងរវាងនគរ និងនគររាប់សតវត្សរ៍បានជួយឲ្យយើងយល់ពីកម្ចីភាសាយ៉ាងច្រើន ប៉ុន្តែយើងពុំមានតម្រុយជាក់ស្តែងពីភាសា Nyah Kur ទេ។
ភាសា Nyah Kur មិនខុសប្លែកគ្នាទេ ខណៈភាសាភាគច្រើនដែលនិយាយនៅប្រទេសកម្ពុជា ឡាវ ថៃ ភូមាខាងលិច និងតំបន់ខ្ពង់រាបវៀតណាមបង្ហាញបាតុភូតដូចគ្នា គឺមានលាយចំនួនភាសាខ្មែរយ៉ាងច្រើន។ ឧទាហរណ៍ Thavung ជាភាសាជនជាតិដើមភាគតិចតូចមួយនិយាយនៅភាគឦសានឡាវតាមតំបន់ជ្រលងភ្នំដាច់ស្រយាល។
ដូចនឹងភាសា Nyah Kur ដែរ ភាសា Thavung មានកម្ចីពីពាក្យខ្មែរជាច្រើន។ ជាថ្មីម្តងទៀត ដូចដែលបានកើតឡើងជារឿយៗ យើងសន្និដ្ឋានតាមតក្កចាស់ៗលើកម្ចីភាសានេះថា៖ យើងខ្ចីពាក្យពីភាសាផ្សេងដើម្បីប្រើសំដៅលើអ្វីមួយថ្មី បច្ចេកទេសដែលត្រូវបាននាំចូលពីអារ្យធម៌ផ្សេង មិនខុសគ្នានឹងពាក្យខ្មែរប្រើសម្រាប់ទម្ងន់ និងរង្វាស់ប្រវែងដែលមានកំណើតមកពីចិនឡើយ។
នេះមិនមែនជាករណីកើតឡើងលើភាសាដែលបានលើកឡើងខាងលើទេ។ យើងពុំមានតម្រុយតក្ក ឬប្រវត្តិសាស្ត្រដែលបញ្ជាក់ស្ថានការណ៍ទាំងនេះទេ។ តើភាសាខ្មែរធ្លាប់ជាភាសាប្រើដោយអ្នកជំនួញនៅតំបន់សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេមែនទេ? និយាយការពិតទៅ យើងមិនដឹងឡើយ។ អ្វីដែលយើងដឹងច្បាស់ គឺថា ឥទ្ធិពលនៃភាសាខ្មែរនៅឧបទ្វីបអាស៊ីអាគ្នេយ៍ជាការពិត ហើយនៅថ្ងៃមួយអាចនឹងក្លាយជាឧបករណ៍ដើម្បីសិក្សាផ្នែកដែលពុំមានសរសេរនៃប្រវត្តិសាស្ត្រក្នុងតំបន់នេះផងដែរ។
ការរួមចំណែករបស់ជនជាតិខ្មែរក្នុងអារ្យធម៌តំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍អស្ចារ្យខ្លាំងណាស់។ យើងដឹងយ៉ាងច្បាស់ពីឥទ្ធិពលនៃអារ្យធម៌ខ្មែរ ប៉ុន្តែក្រៅពីប្រាង្គប្រាសាទថ្មគួរឲ្យចាប់អារម្មណ៍នានា វាបង្ហាញតាមរយៈការសិក្សាភាសានៅក្នុងតំបន់ឲ្យឃើញថា វាមានឥទ្ធិពលស៊ីជម្រៅដែលនៅតែមានប្រើប្រាស់នៅក្នុងជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ៕ CR
1 comment:
Thanks for the great document and valuable information.
Post a Comment