Tuesday, October 22, 2013

បទ​វិភាគ៖ តើ​ការ​ទាមទារ​តំណែង​របស់​បក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​សម​ហេតុផល​ឬ​ទេ?


ក្រោយ​ពី​មិន​បាន​ជោគជ័យ​ក្នុង​ការ​តវ៉ា​ផ្លូវ​ច្បាប់​ដើម្បី​ស្វែង​រក​ការ​ពិត​ជូន​ម្ចាស់​ឆ្នោត​ចំពោះ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៣ នេះ ថ្នាក់​ដឹកនាំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ បាន​ងាក​មក​ចរចា​ទាមទារ​យក​តំណែង​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​ជូន​គណបក្ស​របស់​ខ្លួន ដើម្បី​អោយ​មាន​តុល្យភាព​អំណាច​ជាមួយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​ដឹក​នាំ​រដ្ឋាភិបាល។ 

លោក សម រង្ស៊ី និង​លោក កឹម សុខា មេដឹកនាំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ជួប​ជាមួយ​អ្នក​គាំទ្រ​ប្រមាណ ២​ម៉ឺន​នាក់ នៅ​ទីលាន​ប្រជាធិបតេយ្យ រាជធានី​ភ្នំពេញ កាល​ពី​រសៀល​ថ្ងៃ​ទី​២៦ ខែ​សីហា ឆ្នាំ​២០១៣។ Photo: RFA

ដោយ ជី វិតា 2013-10-22

ក្រោយ​ពី​មិន​បាន​ជោគជ័យ​ក្នុង​ការ​តវ៉ា​ផ្លូវ​ច្បាប់​ដើម្បី​ស្វែង​រក​ការ​ពិត​ជូន​ម្ចាស់​ឆ្នោត​ចំពោះ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឆ្នាំ​២០១៣ នេះ ថ្នាក់​ដឹកនាំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ បាន​ងាក​មក​ចរចា​ទាមទារ​យក​តំណែង​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​ជូន​គណបក្ស​របស់​ខ្លួន ដើម្បី​អោយ​មាន​តុល្យភាព​អំណាច​ជាមួយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​ដឹក​នាំ​រដ្ឋាភិបាល។ ប៉ុន្តែ​ការ​ទាមទារ​នេះ ត្រូវ​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន បដិសេធ ដោយ​សំអាង​ថា វា​ខុស​នឹង​គោលការណ៍​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ។

តើ​គណបក្ស​នយោបាយ​ដែល​ចាញ់​ឆ្នោត ហើយ​បាន​តំណែង​ជា​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​ជា​រឿង​ថ្មី​សម្រាប់​កម្ពុជា​ពិត​មែន​ឬ?

នៅ​ក្នុង​កិច្ច​ប្រជុំ​ដំបូង​នៃ​គណៈរដ្ឋមន្ត្រី​អាណត្តិ​ទី​៥ កាល​ពី​ថ្ងៃ​ទី​២៥ ខែ​កញ្ញា ក្រោយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​សភា​ជាតិ ឆ្នាំ​២០១៣ លោក ហ៊ុន សែន បាន​ប្រកាស​ប្រាប់​សមាជិក​រដ្ឋាភិបាល​ថ្មី​របស់​លោក​ថា មេដឹកនាំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ទាមទារ​យក​តំណែង​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា។ លោក​ថ្លែង​ថា គ្មាន​ទេ​ក្នុង​លោក​នេះ គណបក្ស​ដែល​មាន​សំឡេង​ភាគ​តិច​ក្នុង​រដ្ឋ​សភា ត្រូវ​ឡើង​មក​កាន់​ក្បាល​ម៉ាស៊ីន​ដឹក​នាំ​អង្គ​នីតិប្បញ្ញត្តិ​នោះ។



លោក ហ៊ុន សែន បាន​ថ្លែង​ដូច្នេះ៖ «ខ្ញុំ​ថា ឯកឧត្ដម! នេះ​ជា​លើក​ដំបូង​ក្នុង​ប្រវត្តិសាស្ត្រ​ដែល​ខ្ញុំ​បាន​ស្ដាប់​ឮ និង​បាន​ឃើញ​បក្ស​ដែល​មាន​សំឡេង​ភាគ​តិច​ធ្វើ​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា។ សូម​ឯកឧត្ដម​ដើរ​ពិនិត្យ​មើល​ប្រទេស​លើ​សកល​លោក មាន​ប្រទេស​ប៉ុន្មាន រួច​មក​ប្រាប់​ខ្ញុំ​ផង។ វា​មិន​ដែល​មាន! ខ្ញុំ​និយាយ​អំពី​របប​ប្រជាធិបតេយ្យ​សភា ដូច​ជា​នៅ​ស្រុក​យើង ដូច​ជា​នៅ​សិង្ហបុរី ដូច​ជា​នៅ​ម៉ាឡេស៊ី ដូច​ជា​នៅ​ថៃ អី គឺ​បក្ស​ណា​ឈ្នះ បក្ស​ហ្នឹង​ធ្វើ​ប្រធាន​សភា​ហើយ រាប់​ទាំង​ប្រទេស​បារាំង ដែល​ជា​ប្រទេស​ពាក់​កណ្ដាល​ប្រធានាធិបតី ពាក់​កណ្ដាល​សភា អ៊ីចឹង​បក្ស​ណា​ឈ្នះ​ឆ្នោត បក្ស​ហ្នឹង​គេ​ធ្វើ​ប្រធាន​សភា​ហើយ»។

ប្រហែល​ជា​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន រវល់​តែ​សម្លឹង​ទៅ​រក​ឆ្ងាយ ភ្លេច​មើល​ក្រោម​ក្លៀក​ខ្លួន​ហើយ​មើល​ទៅ បាន​ជា​លោក​រក​មិន​ឃើញ។ តាម​ពិត​មិន​បាច់​ទៅ​រក​ទី​ណា​ឆ្ងាយ​ទេ។ រដ្ឋ​សភា​ខ្មែរ​ក្នុង​រជ្ជកាល​ព្រះរាជាណាចក្រ​កម្ពុជា លើក​ទី​២​នេះ មាន​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​មក​ពី​គណបក្ស​ចាញ់​ឆ្នោត​បី​ដង​ហើយ​រហូត​មក​ដល់​ពេល​នេះ។

ទី​១ គឺ​ពី​ឆ្នាំ​១៩៩៣ ដល់​ឆ្នាំ​១៩៩៨ មាន​លោក ជា ស៊ីម ពី​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​ជា​គណបក្ស​ចាញ់​ឆ្នោត​ជា​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា។ ការ​បោះ​ឆ្នោត​សភា​ជាតិ​​នៃ​នីតិកាល​ទី​១ នា​ឆ្នាំ​១៩៩៣ នោះ គណបក្ស​រាជា​និយម​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច បាន​ឈ្នះ​ឆ្នោត​លើសលប់។ គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​ចាញ់​ឆ្នោត មិន​សុខ​ចិត្ត ដោយ​ចោទ​ថា អង្គការ​សហប្រជាជាតិ​ដែល​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​នៅ​ពេល​នោះ មាន​ភាព​លំអៀង ហើយ​បាន​ប្រកាស​គំរាម​ប្រើ​កម្លាំង​ដើម្បី​បំបែក​រដ្ឋ ដោយ​បង្កើត​តំបន់​អបគមន៍​នៅ​ត្រើយ​ខាង​កើត​ទន្លេ​មេគង្គ។

ដោយ​បារម្ភ​អំពី​ការ​ផ្ទុះ​សង្គ្រាម​ឡើង​វិញ ព្រះ​មហា​វីរក្សត្រ សម្ដេច​ព្រះ នរោត្តម សីហនុ បាន​ចេញ​ព្រះភ័ក្ត្រ​សម្របសម្រួល​អោយ​មាន​ការ​បែង​ចែក​អំណាច​គ្នា​រវាង​គណបក្ស​ទាំង​ពីរ។ ព្រះអង្គ​បាន​ស្នើ​អោយ​សម្ដេច​ក្រុម​ព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ប្រធាន​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនបិច ដែល​ឈ្នះ​ឆ្នោត ធ្វើ​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ទី​១ ហើយ​លោក ហ៊ុន សែន ពី​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​ចាញ់​ឆ្នោត ធ្វើ​ជា​នាយករដ្ឋមន្ត្រី​ទី​២។

ចំណែក​លោក ជា ស៊ីម ដែល​ជា​ប្រធាន​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ក៏​ត្រូវ​សម្ដេច​ព្រះ នរោត្តម សីហនុ រក​តំណែង​អោយ​បាន​សមរម្យ​ដែរ គឺ​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា។ ការ​រៀបចំ​ផ្គូផ្គង​ផ្សំផ្គុំ​ផ្ទុយ​ពី​ឆន្ទៈ​របស់​ប្រជារាស្ត្រ​ដែល​ជា​ម្ចាស់​ឆ្នោត​នេះ ត្រូវ​លោក ហ៊ុន សែន ដែល​មិន​ទាន់​ក្លាយ​ជា​បុរស​ខ្លាំង​នៅ​ពេល​នោះ ប្រកាស​ទទួល​យក​ភ្លាមៗ។ ចំណែក​សម្ដេច​ក្រុម​ព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ពី​គណបក្ស​ឈ្នះ​ឆ្នោត​នៅ​ពេល​នោះ ទទួល​យក​ទាំង​បង្ខំ​ចិត្ត។

ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​មក​ពី​គណបក្ស​ចាញ់​ឆ្នោត​លើក​ទី​២ គឺ​នៅ​ឆ្នាំ​១៩៩៨ ការ​បោះ​ឆ្នោត​នីតិកាល​ទី​២ នៅ​ពេល​នោះ គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ចាញ់​ឆ្នោត​ម្ដង។ ប៉ុន្តែ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​មិន​ចង់​ឃើញ​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច និង​គណបក្ស សម រង្ស៊ី ធ្វើ​ជា​បក្ស​ប្រឆាំង​រួម​គ្នា ក៏​បាន​បង្កើត​រដ្ឋាភិបាល​ចម្រុះ​ជាមួយ​គណបក្ស​ហ៊្វុនស៊ិនប៉ិច ដោយ​សម្ដេច​ក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ធ្វើ​ជា​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា ហើយ​ទុក​អោយ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី ជា​បក្ស​ប្រឆាំង​ឯកោ​តែឯង។

ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​មក​ពី​គណបក្ស​ចាញ់​ឆ្នោត​លើក​ទី​៣ គឺ​នៅ​ឆ្នាំ​២០០៣ ដល់​ឆ្នាំ​២០០៨។ លទ្ធផល​សន្លឹក​ឆ្នោត​នីតិកាល​ទី​៣ ប្រកាស​ដោយ​គណៈកម្មាធិការ​បោះ​ឆ្នោត ហៅ​កាត់​ថា គ.ជ.ប គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ឈ្នះ​ឆ្នោត​ទៀត។ គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា បាន​ប្រើ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ដដែល គឺ​ផ្ដល់​តំណែង​រដ្ឋ​សភា​ដល់​សម្ដេច​ក្រុមព្រះ នរោត្តម រណឫទ្ធិ ដើម្បី​ទុក​អោយ​គណបក្ស សម រង្ស៊ី ជា​បក្ស​ប្រឆាំង​នៅ​តែ​ឯង។ គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា តែង​ព្រួយ​បារម្ភ​អំពី​ការ​រួម​គ្នា ឬ​ការ​ច្របាច់​បញ្ចូល​នៃ​គណបក្ស​ប្រឆាំង។

ដូច្នេះ​វា​មិន​មែន​ជា​រឿង​ថ្មី​នោះ​ទេ ដែល​គណបក្ស​មាន​សំឡេង​ភាគ​តិច​កាន់​តំណែង​ជា​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​នោះ ដោយ​គ្រាន់​តែ​ថា ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​ពី​បក្ស​មាន​សំឡេង​ភាគ​តិច​ទាំង ៣​អាណត្តិ​ពេល​នោះ មិន​បាន​ដើរ​តួ​ជា​បក្ស​ជំទាស់ តែ​ជា​រដ្ឋ​សភា​ដែល​ស៊ី​ខ្សែ​ស្រប​ជាមួយ​គោល​នយោបាយ​របស់​រដ្ឋាភិបាល។

ឥឡូវ​យើង​ងាក​មក​មើល​បញ្ហា​ចម្រូងចម្រាស​នៅ​ពេល​បច្ចុប្បន្ន ក្រោយ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​សភា​ជាតិ​កាល​ពី​ខែ​កក្កដា ឆ្នាំ​២០១៣ នេះ វិញ​ម្ដង ដោយ​ចាប់​ផ្ដើម​ជា​សំណួរ​ថា ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ដែល​ជា​គណបក្ស​ចាញ់​ឆ្នោត ហ៊ាន​ទាមទារ​តំណែង​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា?

បញ្ហា​ត្រង់​ថា គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ មិន​បាន​ទទួល​ថា ខ្លួន​ជា​បក្ស​ចាញ់​ឆ្នោត​នោះ​ទេ។ តាម​យន្តការ​ផ្លូវ​ច្បាប់ គណបក្ស​នេះ​បាន​ប្រើ​អស់​ហើយ ដើម្បី​បញ្ជាក់​ថា ខ្លួន​ជា​បក្ស​ឈ្នះ​ឆ្នោត។ ប៉ុន្តែ​មិន​ទទួល​បាន​ដំណោះស្រាយ​ដែល​អាច​ទទួល​យក​បាន។ ប្រហែល​ជា​ក្រោយ​ពី​ដឹង​ខ្លួន​ថា មិន​អាច​យក​ឈ្នះ​តាម​ការ​ប្ដឹងផ្ដល់ ដោយសារ​ស្ថាប័ន​រដ្ឋ​សម្រាប់​រក​យុត្តិធម៌​ទាំង​អស់​ស្ថិត​ក្រោម​ឥទ្ធិពល​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ថ្នាក់​ដឹក​នាំ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ងាក​មក​ចរចា​ជាមួយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដោយ​ទាមទារ​យក​តំណែង​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា ប៉ុន្តែ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា មិន​បាន​យល់​ព្រម។ សម្រាប់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ គ្មាន​ជម្រើស​ទៀត​ទេ ក្រៅ​តែ​ពី​ដឹកនាំ​បាតុកម្ម​មហា​ជន​ដែល​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ខ្លាច​បំផុត​នោះ។

តើ​ការ​ទាមទារ​យក​តំណែង​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​របស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​នោះ វា​សមរម្យ​ដែរ​ទេ?

ការ​ទាមទារ​របស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ មិន​មែន​គ្មាន​ដើម​ទុន ឬ​មិន​មែន​អត់​មូលដ្ឋាន​ស្រប​ច្បាប់​នោះ​ទេ។ ភាព​ស្រប​ច្បាប់​ដ៏​រឹងមាំ​របស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ ដែល​ជា​ទុន​សំខាន់​ក្នុង​ការ​តវ៉ា​ទាមទារ​នោះ គឺ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៃ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដែល​គេ​ឯង​មើល​ឃើញ​គ្រប់​គ្នា។ ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ដែល​ប៉ះពាល់​ដល់​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដោយ​សេរី យុត្តិធម៌ និង​អាច​ទទួល​យក​បាន​ទាំង​នោះ រួម​មាន៖

ទី​១ អំឡុង​ពេល​ឃោសនា​បោះ​ឆ្នោត គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​ជា​បក្ស​កាន់​អំណាច បាន​ប្រើប្រាស់​ធនធាន​រដ្ឋ និង​កម្លាំង​មន្ត្រី​រាជការ រួម​ទាំង​ប៉ូលិស ទាហាន ឃោសនា​ដើម្បី​ប្រយោជន៍​បក្ស​របស់​ខ្លួន​ដែល​ជា​ការ​បំពាន​ច្បាប់​បោះ​ឆ្នោត។ ទី​២ មុន​ពេល​បោះ​ឆ្នោត អង្គការ​សង្កេតការណ៍​បោះ​ឆ្នោត មាន​ខុមហ្រ្វែល (COMFREL) និចហ្វិក (Nicfec) និង​វិទ្យាស្ថាន​ជាតិ​ដើម្បី​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ (NDI) បាន​រក​ឃើញ​ថា មាន​អ្នក​មាន​សិទ្ធិ​បោះ​ឆ្នោត​ចំនួន​ជាង ១​លាន​នាក់ បាន​បាត់​ឈ្មោះ​ពី​បញ្ជី​បោះ​ឆ្នោត ហើយ​ព្រមាន​ថា បើ​មិន​ដោះ​ស្រាយ​ទេ នឹង​ជួប​វិបត្តិ​នៅ​ពេល​បោះ​ឆ្នោត។

ទី​៣ បញ្ហា​ពិត​ជា​កើត​មាន​មែន​នៅ​ថ្ងៃ​បោះ​ឆ្នោត។ ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៅ​ថ្ងៃ​បោះ​ឆ្នោត រួម​មាន​មនុស្ស​ជា​ច្រើន​រក​ឈ្មោះ​បោះ​ឆ្នោត​ខ្លួន​មិន​ឃើញ មិន​អាច​បោះ​ឆ្នោត​បាន តែ​បែរ​ជា​មាន​ជនជាតិ​វៀតណាម មាន​សិទ្ធិ​បោះ​ឆ្នោត។ អ្នក​ខ្លះ​បោះឆ្នោត​ច្រើន​ជាង​មួយ​ដង និង​បញ្ហា​ទឹក​ថ្នាំ​ជ្រលក់​ម្រាម​ដៃ​លុប​ជ្រះ​ជាដើម។ ទី​៤ ការ​ចោទ​ប្រកាន់​អំពី​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ទាំង​ឡាយ​របស់​បក្ស​ប្រឆាំង និង​សង្គម​ស៊ីវិល ត្រូវ​បាន​បញ្ជាក់​ថា ពិត​ជា​កើត​មាន​មែន បន្ទាប់​ពី​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​បញ្ជា​អោយ គ.ជ.ប បើក​កញ្ចប់​សុវត្ថិភាព "ក"។ កញ្ចប់​សុវត្ថិភាព "ក" ជា​កញ្ចប់​ដែល​ដាក់​ឯកសារ​ដើម​ជា​ច្រើន​មក​ពី​ការិយាល័យ​បោះ​ឆ្នោត។ កញ្ចប់​សុវត្ថិភាព "ក" ខ្លះ ក្នុង​ខេត្ត​ចំនួន​បួន មាន​ខេត្ត​ក្រចេះ សៀមរាប បាត់ដំបង និង​ខេត្ត​កណ្ដាល ត្រូវ​បាន​បើក​ពិនិត្យ​មើល ហើយ​ប្រទះ​ឃើញ​មាន​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ពិត​ជា​កើត​មាន រួម​មាន​កញ្ចប់​សុវត្ថិភាព "ក" ត្រូវ​បើក​ចំហ ដែល​ខុស​ពី​នីតិវិធី​ច្បាប់ ហើយ​ខេត្ត​ដែល​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ធ្ងន់​ជាង​គេ គឺ​ខេត្ត​ក្រចេះ និង​ខេត្ត​សៀមរាប។

បន្ទាប់​ពី​រក​ឃើញ​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នៅ​ខេត្ត​ទាំង​៤​នេះ​ហើយ ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​បែរ​ជា​ប្រកាស​បញ្ឈប់​ការ​បើក​កញ្ចប់​សុវត្ថិភាព "ក" នេះ​ត​ទៅ​ទៀត ហើយ​ប្រកាស​គាំទ្រ ឬ​តម្កល់​សេចក្ដី​សម្រេច​របស់ គ.ជ.ប ថា​បាន​ការ។ ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​សម្រេច​ដូច្នេះ ​ដោយ​លើក​ហេតុផល​ថា ភាព​មិន​ប្រក្រតី​ទាំង​នេះ មិន​ប៉ះពាល់​ដល់​សន្លឹក​ឆ្នោត ឬ​អាសនៈ​របស់​គណបក្ស​ធំៗ​ទាំង​២​ទេ។ លើស​ពី​នេះ ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​បាន​បង្គាប់​អោយ គ.ជ.ប បើក​សវនាការ​ដាក់​ទណ្ឌកម្ម​មន្ត្រី​រៀបចំ​ការ​បោះឆ្នោត​ថ្នាក់​ក្រោម​នៅ​ខេត្ត​ក្រចេះ ដោយ​ចោទ​ថា ជា​អ្នក​បង្ក​អោយ​មាន​ភាព​មិន​ប្រក្រតី ប៉ុន្តែ​មិន​បាន​បញ្ជា​ឲ្យ​គេ​រាប់​សន្លឹក​ឆ្នោត​ឡើង​វិញ និង​មិន​បាន​ផ្ដល់​ឱកាស​អោយ​មន្ត្រី​ថ្នាក់​ក្រោម​ទាំង​នោះ​បំភ្លឺ​បកស្រាយ​ទេ។

ក្រុម​អ្នក​ឃ្លាំមើល​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ដាក់​ការ​សង្ស័យ​លើ​អព្យាក្រឹត​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ និង​ថា​ទង្វើ​និង​សេចក្ដី​សម្រេច​របស់​ស្ថាប័ន​កំពូល​មួយ​នេះ គ្រាន់​តែ​ធ្វើ​ឡើង​អោយ​ល្អ​មើល​ក្រោយ​ពី​មាន​សម្ពាធ​ពី​មជ្ឈដ្ឋាន​នានា។

ទី​៥ ការ​ប្រកាស​ទម្លាក់​កំហុស​របស់​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​ទៅ​លើ​មន្ត្រី​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ថ្នាក់​ឃុំ​នៅ​ខេត្ត​ក្រចេះ ត្រូវ​មន្ត្រី​ថ្នាក់​ឃុំ​ទាំង​នោះ​ឆ្លើយ​បក​មក​វិញ​ថា ជា​រឿង​អយុត្តិធម៌ ដែល​មិន​អាច​ទទួល​យក​បាន​ទេ។ មន្ត្រី​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ថ្នាក់​ឃុំ​ទាំង​នោះ បាន​អោយ​ដឹង​ថា ប្រការ​ដែល​ពួកគេ​ទុក​កញ្ចប់​សុវត្ថិភាព "ក" ចំហ​នោះ គឺ​ធ្វើ​តាម​បញ្ជា​របស់​មន្ត្រី​រៀបចំ​ការ​បោះ​ឆ្នោត​ថ្នាក់​លើ។

ដោយ​សំអាង​ថា ភាព​មិន​ប្រក្រតី ឬ​ការ​លួច​បន្លំ​សន្លឹក​ឆ្នោត​ប្រាកដ​ជា​កើត​មាន ហើយ គ.ជ.ប និង​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ​មិន​អាច​រក​យុត្តិធម៌​ជូន​ម្ចាស់​ឆ្នោត​បាន​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ សុខចិត្ត​បន្ទន់​ឥរិយាបថ​ដោយ​ចរចា​ទាមទារ​យក​តំណែង​ដឹក​នាំ​រដ្ឋ​សភា​ក្នុង​បំណង​អោយ​មាន​តុល្យភាព​អំណាច​ជាមួយ​ខាង​រដ្ឋាភិបាល​ដឹកនាំ​ដោយ​បក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា។

គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ និង​ពលរដ្ឋ​ដែល​គាំទ្រ​បក្ស​នេះ ផ្ដល់​ហេតុផល​ថា ប្រសិន​បើ​ទុក​អោយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ក្ដោបក្ដាប់​ទាំង​រដ្ឋ​សភា​ផង និង​រដ្ឋាភិបាល​ផង។ រដ្ឋ​សភា​នេះ​នឹង​នៅ​តែ​ជា​រដ្ឋ​សភា​គ្មាន​អំណាច ជា​រដ្ឋ​សភា​ត្រឹម​តែ​ចាំ​ប្រថាប់ត្រា​អោយ​រដ្ឋាភិបាល​ដដែល។ ហើយ​ក្រោម​ការ​ដឹក​​នាំ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន ៥​ឆ្នាំ​ទៅ​មុខ​ទៀត មាន​ន័យ​ថា តុលាការ​នឹង​នៅ​តែ​ស្ថិត​ក្រោម​សម្ពាធ​របស់​បក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា អំពើ​ពុករលួយ​ទំនង​ជា​នឹង​មិន​ថមថយ ពីព្រោះ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ប្រាកដ​ជា​នឹង​មិន​កែប្រែ​ច្បាប់​ប្រឆាំង​អំពើ​ពុករលួយ​ដែល​លំអៀង និង​មាន​និន្នាការ​ការពារ​ប្រយោជន៍​អ្នក​កាន់​អំណាច​នៅ​ពេល​បច្ចុប្បន្ន។

នៅ​ពេល​អំពើ​ពុករលួយ​មិន​ស្រុត​ចុះ គ្រូបង្រៀន មន្ត្រី​រាជការ និង​កង​ប្រដាប់​អាវុធ នឹង​នៅ​តែ​ទទួល​ប្រាក់ខែ​ក្នុង​កម្រិត​អន់​ថយ ដែល​មិន​អាច​រស់​បាន​សមរម្យ។ នៅ​ពេល​ប្រាក់​ខែ​តិច គ្រូបង្រៀន​នឹង​បង្ខំ​ចិត្ត​អោយ​សិស្ស​បង់​លុយ និង​បន្ត​យក​នំ​ចំណី​មក​លក់​ក្នុង​សាលា​អោយ​សិស្ស​ខ្លួន​ទិញ។ រី​ឯ​សិស្ស​ក្រីក្រ​គ្មាន​លុយ​បង់​នឹង​ត្រូវ​ឈប់​រៀន។ ចំណែក​កម្មករ​រោងចក្រ នឹង​នៅ​តែ​ទទួល​ប្រាក់​ខែ​តិចតួច​រស់​ទាំង​ត្រដរ។ អ្នក​ជំងឺ​គ្មាន​ប្រាក់​បង់​គ្រូពេទ្យ​រដ្ឋ អាច​ត្រូវ​គ្រូពេទ្យ​ទុក​អោយ​ស្លាប់​បន្ត​ទៀត។ និទណ្ឌភាព ឬ​អ្នក​មាន​អំណាច​ល្មើស​ច្បាប់​នៅ​តែ​គ្មាន​ទោសទណ្ឌ ដូចជា​លោក ឈូក បណ្ឌិត ជា​ឧទាហរណ៍ ​អាច​នឹង​នៅ​បន្ត​កើត​មាន។

៥​ឆ្នាំ​ទៅ​មុខ​ទៀត ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ផ្តាច់មុខ ក៏​មាន​ន័យ​ថា ព្រៃ​ឈើ​ខ្មែរ​ដែល​នៅ​សេសសល់ ដូចជា​ព្រៃឡង់ នឹង​ត្រូវ​រលាយ​រូប​សូន្យ ហើយ​អ្វី​ដែល​ប្រាកដ​នោះ ច្បាប់​គ្រប់គ្រង​ជន​អន្តោប្រវេសន៍​នឹង​មិន​ត្រូវ​បាន​អនុវត្ត​ទៅ​លើ​ជន​អន្តោប្រវេសន៍​វៀតណាម ដែល​រស់​នៅ​កម្ពុជា ខុស​ច្បាប់។

មើល​ឃើញ​បញ្ហា​នៅ​ចំពោះ​មុខ និង​ការ​ស្លាប់​រស់​របស់​ជាតិ​ដូច្នេះ​ហើយ ទើប​ធ្វើ​អោយ​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ យល់​ឃើញ​ថា យ៉ាង​ហោច​ណាស់​ត្រូវ​តែ​ទាមទារ​យក​តំណែង​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​អោយ​បាន ដើម្បី​មាន​លទ្ធភាព​ត្រួត​ពិនិត្យ​សកម្មភាព​របស់​រដ្ឋាភិបាល​កុំ​អោយ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ជិះ​សេះ​លែង​ដៃ ឬ​ធ្វើ​អ្វី​បាន​តាម​ចិត្ត​បន្ត​ទៀត។

ចំណែក​អ្នក​គាំទ្រ​គណបក្ស​នេះ ដែល​យល់​ច្បាស់​អំពី​វិបត្តិ​របស់​ជាតិ ក៏​មាន​ការ​លះបង់​ខ្ពស់ ហ៊ាន​ពុះពារ​ជម្នះ ឧបសគ្គ​នានា មាន​ទឹក​ជំនន់​ជាដើម មក​ចូល​រួម​ធ្វើ​បាតុកម្ម​យ៉ាង​សកម្ម​ខ្លាំងក្លា​ផុសផុល។ បាតុករ​ម្នាក់​ធ្វើ​ដំណើរ​ពី​ទី​ជនបទ​បាន​អោយ​ដឹង​ថា ទឹក​ជំនន់​ពិត​ជា​បាន​បង្ក​ការ​លំបាក​ដល់​លោក​ក្នុង​ការ​ធ្វើ​ដំណើរ​មក​ចូល​រួម​បាតុកម្ម​នៅ​ក្រុង​ភ្នំពេញ ប៉ុន្តែ​ប្រសិន​បើ​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដឹកនាំ​ប្រទេស ៥​ឆ្នាំ​ទៀត រូប​លោក​និង​គ្រួសារ​ពិត​ជា​រង​ការ​លំបាក​ជាង​ទឹក​ជំនន់​នេះ​ទៅ​ទៀត។

ពួកគាត់​មិន​មាន​ជំនឿ​លើ​ការ​ដឹកនាំ​របស់​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា ដែល​មាន​លោក ហ៊ុន សែន ជា​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិបាល​ទៀត​ទេ ពីព្រោះ​ជិត ៤​អាណត្តិ គឺ​ស្មើ​នឹង​ជិត ២០​ឆ្នាំ ក្រោម​ការ​ដឹកនាំ​ផ្ដាច់មុខ​របស់​លោក​នាយករដ្ឋមន្ត្រី ហ៊ុន សែន អយុត្តិធម៌​សង្គម និង​វិបត្តិ​ជាតិ​ធំៗ កាន់​តែ​មាន​សភាព​ធ្ងន់ធ្ងរ​ពី​មួយ​ឆ្នាំ​ទៅ​មួយ​ឆ្នាំ.

ការ​ទាមទារ​តំណែង​ប្រធាន​រដ្ឋ​សភា​របស់​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ គឺ​ដោយសារ​តែ គ.ជ.ប និង​ក្រុមប្រឹក្សា​ធម្មនុញ្ញ ដែល​គណបក្ស​ប្រជាជន​កម្ពុជា មាន​ឥទ្ធិពល​លើ​នោះ មិន​ព្រម​បោះ​ឆ្នោត​ឡើង​វិញ​នៅ​តាម​មណ្ឌល​បោះឆ្នោត​ដែល​ឃើញ​មាន​បញ្ហា និង​មិន​បាន​បើក​កញ្ចប់​សុវត្ថិភាព "ក" នៅ​ទីកន្លែង​ជា​ច្រើន​ទៀត​ដែល​គណបក្ស​សង្គ្រោះ​ជាតិ​ប្ដឹង។

នៅ​ក្នុង​ប្រទេស​កាន់​លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យ ការ​បោះ​ឆ្នោត​ឡើង​វិញ ឬ​ការ​រាប់​សន្លឹក​ឆ្នោត​ឡើង​វិញ នៅ​ពេល​មាន​ពាក្យ​បណ្ដឹង​គួរ​អោយ​ជឿជាក់ ឬ​មាន​ការ​សង្ស័យ​ថា មាន​ភាព​មិន​ប្រក្រតី​នោះ ជា​រឿង​ធម្មតា​ទេ។ អ្នក​សង្កេត​ការណ៍​បោះ​ឆ្នោត​និយាយ​ថា បើ​គណបក្ស​ប្រជាជន​ជា​មាស​ទឹក​ដប់​មិន​ត្រូវ​ខ្លាច​ភ្លើង​ទេ ហើយ​គួរ​តែ​យល់​ព្រម​បង្កើត​គណៈកម្មការ​ឯករាជ្យ​មួយ ដើម្បី​ស៊ើប​អង្កេត​រក​ការ​ពិត​នៃ​លទ្ធផល​ការ​បោះ​ឆ្នោត។ ពេល​នោះ​នឹង​ដឹង​ថា បក្ស​ណា​ឈ្នះ​ឆ្នោត​ពិត​ប្រាកដ ហើយ​ប្រជារាស្ត្រ​ម្ចាស់​ឆ្នោត​ក៏​នឹង​អស់​ភាព​សៅហ្មង​ក្នុង​ចិត្ត​ដែរ៕

2 comments:

Anonymous said...

attention to all protester find out the violent police man family who show up violent to the protester make sure we do the same things to their family as they did to us. kidnap these violent police man family kill them if these police men kill us. do the same thing as they did to us.make sure find our all the hun sen family and their grandchildren kidnap them if we have a chance if hun sen allow their police or their bodyguard to do violent to us make sure find a time to kid nap hun sen family as much as we could.

Anonymous said...

អាចោរ"ស្ទើរភ្លើង" សម រង្ស៊ី នេះ
អច្ឆរិយៈខាងនិយាយអួត
អត់ក្បាល អត់កន្ទុយ
ឭសូរតែផ្លាស់ប្តូរ!...ផ្លាស់ប្តូរ!...ផ្លាស់ប្តូរ!
....តែមិនដឹង ផ្លាស់ប្តូរស្អី?

ផ្លាស់ប្តូរ ម៉ែវាស្អី?........អារន្ទះបាញ់!